Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu

Heinrich Gotthold Dietel (1839–1911) był inicjatorem budowy pierwszej w Królestwie Kongresowym przędzalni wełny czesankowej oraz innych obiektów przemysłowych usytuowanych przy ulicy Stefana Żeromskiego. Działał na rzecz społeczności lokalnej, przeznaczając środki z działalności przemysłowej na inwestycje ułatwiające rozwój całego miasta.

Po jego śmierci wybudowano majestatyczne mauzoleum dla niego i jego bliskich. Jest to potężna, wolno stojąca budowla dumie położona w centralnej części cmentarza. Została skonstruowana na planie koła z ogromnych kamiennych bloków, które zdobione są misternym detalem rzeźbiarskim. Budowla wzniesiona z tufu wulkanicznego jest otoczona niskim murem o formie prostokąta. Inspiracją dla projektu były antyczne rzymskie grobowce, co nadaje jej wyjątkowy charakter.

W sercu mauzoleum, w krypcie kaplicy, spoczywają doczesne szczątki Heinricha Dietla i jego żony Klary z domu Jacob. Obiekt ten mieści również dwadzieścia dwie nisze grobowe przeznaczone dla ich potomków. W dwóch z nich znaleźli wieczny spoczynek brat Klary, Richard Jacob, oraz jego małżonka Helena z domu Schroter.

Historia tego miejsca nie jest wolna od zniszczeń. Podczas II wojny światowej radziecki żołnierz zdewastował miejsce, przewracając odwzorowanie Heinricha Dietla, co skutkowało uszkodzeniem popiersia. Niemniej, dewastacja obiektu trwała także po wojnie — na początku XXI wieku mauzoleum padło ofiarą kradzieży, której skutkiem było zniknięcie lichtarzy i mosiężnych detali z jego drzwi. W 2023 roku, podczas kolejnej nieudanej kradzieży miedzianych elementów cp., zadaszenie mauzoleum ponownie uległo zniszczeniu.

Warto dodać, iż od 1998 roku cmentarz znajduje się w zarządzie Parafii Ewangelicko-Augsburskiej św. Jana w Sosnowcu. W 2008 roku mauzoleum zostało wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Szerokie prace renowacyjne, poczynione w 2009 roku, pomogły przywrócić świetność elewacji, a obiekt ten m.in. corocznie otwierany jest dla odwiedzających 1 i 2 listopada.

Obiektem tym należy się szczególna uwaga, zwłaszcza po odsłonięciu 14 marca 2009 roku tablicy upamiętniającej 170. rocznicę urodzin Henryka Dietla, która została umieszczona przed mauzoleum. Uroczystość ta była doskonałą okazją do refleksji nad dorobkiem tego wybitnego przemysłowca oraz jego wkładem w budowanie społeczności Sosnowca.