Pałac Oskara Schöna w Sosnowcu

---

Historia

Pałac Oskara Schöna, wzniesiony w latach 1900–1903, jest doskonałym przykładem stylu eklektycznego. Jego budowa odbyła się na zlecenie Oskara Schöna, który zakupił działkę w 1885 roku od hrabiego Mortimer-Tschirschky’ego. Budowla ta usytuowana jest nad rzeką Czarną Przemszą, co dodaje jej urokliwości i wartości historycznej.

W tragicznych okolicznościach, pierwotny właściciel pałacu zginął podczas rewolucji w 1905 roku, co spowodowało, że budynek stał się domem dla jego bliskich, Franza i Emmy Schön. W kolejnych latach, w okresie I powstania śląskiego w 1919 roku, pałac pełnił rolę siedziby dowództwa, które organizowało obronę plebiscytu. Powstanie to przygotowywało grunt do III powstania śląskiego, które miało miejsce w 1921 roku.

Losy pałacu znacząco się zmieniły w wyniku pożaru przędzalni w 1907 roku oraz skutków I wojny światowej, co przyczyniło się do pogorszenia sytuacji finansowej rodziny Schön. W efekcie, wkrótce pałac został wydzierżawiony na potrzeby sądu, co miało miejsce w 1923 roku. Okres II wojny światowej przyniósł zmiany, gdyż w owych czasach w budynku mieściło się Deutsches Haus, natomiast po 1945 roku obiekt ponownie zajął się funkcją sądową.

Architektura

Pałac Oskara Schöna w Sosnowcu jest przykładem eklektycznej architektury, w której dominują neogotyckie elementy. Jego charakterystyczna wieża, utrzymana w stylu angielskiego gotyku, wyróżnia budowlę na tle otoczenia. Warto zauważyć, że w bryle pałacu można dostrzec również akcenty neoromańskie, neorenesansowe, neobarokowe oraz secesyjne, co czyni go jeszcze bardziej unikalnym.

W części północno-wschodniej budynku znajdowała się niegdyś przeszklona oranżeria, która w czasie przekształceń pałacu na potrzeby sądownictwa została zamieniona na biura, poprzez dodanie dachu. Zmiany te wpłynęły na pierwotną funkcjonalność tego miejsca, jednak pozostawiają wciąż ślady jego historycznego przeznaczenia.

Wnętrze pałacu przyciąga wzrok dzięki bogatym elementom zdobniczym, typowym dla minionej epoki. Centralnym punktem jest hall, z imponującą klatką schodową, która prowadzi gości na pierwsze piętro. Zwłaszcza dwukondygnacyjna sala balowa, z dekoracjami nawiązującymi do wzorów z XVIII wieku, zachwyca swoim stylem i elegancją. Romantyzmu dodają ukryte w ścianach spiralne schody oraz tajemnicze przejścia, które świadczą o bogatej historii rezydencji Schönów.

Początkowo pałac otaczał rozległy ogród parkowy z malowniczymi skałami, który po przebudowie centrum oraz po II wojnie światowej został w znacznym stopniu zubożony. Mimo to, wciąż zachował się jako teren zielony, przylegający do rzeki Czarnej Przemszy.

Pałac Oskara Schöna, wraz z otaczającym go ogrodem, został wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod numerem rej. 1370/88 z dnia 10.02.1988 roku, co potwierdza jego znaczenie w dziedzictwie kulturowym regionu.

---

Oceń: Pałac Oskara Schöna w Sosnowcu

---