Sielec (Sosnowiec)


Sielec jest kluczową dzielnicą Sosnowca, która historycznie nawiązuje do czasów, gdy była wsią. Wraz z innymi dzielnicami, takimi jak Ostra Górka, Pogoń, Radocha, Nowy Sosnowiec oraz Stary Sosnowiec, zyskała status miasta Sosnowice w wyniku ukazu carskiego w roku 1902. Ta historyczna decyzja była kluczowa dla późniejszego rozwoju Sosnowca.

Granice Sieleca są jasno określone: od północy sąsiaduje z Środulą i Zagórzem, od wschodu z Klimontowem, zaś od południa z Dańdówką oraz Dębową Górą. Od strony zachodniej graniczy z Pogonią i Śródmieściem. Interesującym elementem tej dzielnicy jest rzeka Czarna Przemsza, która wyznacza granicę z historyczną Ostrą Górką.

Warto również zauważyć, że w zachodnich obrzeżach Sieleca przebiega historyczna linia Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, co dodatkowo podkreśla znaczenie tej dzielnicy w kontekście transportowym i historycznym regionu.

Historia

Sedlecz, Siedlce czy Sielce to różne nazwy średniowiecznej osady rycerskiej, zlokalizowanej przy strategicznym szlaku, który prowadził z Będzina do Mysłowic. Najstarszy zachowany dokument, który odnosi się do tej miejscowości, datowany jest na rok 1361. W tym okresie osada przeszła z rąk Abrahama z Goszyc na własność Ottona z Pilczy (Pilicy).

W ciągu wieków wieś znalazła się pod panowaniem wielu znakomitych rodów. Wśród właścicieli Sielca wymienia się takich jak podczaszy królewski Piotr Szafraniec, Wisław oraz Piotr z Mysłowic, jak również Jaroccy, Minorowie, a w XVIII wieku Modrzewscy, Tęgoborscy, Zulińscy i Stojowscy. Na początku XIX wieku Sielec przeszedł w obce ręce, stając się własnością niemiecką. Należał do pruskiego generała Schimmelpfeniga von der Oye (1802–1814), księcia Ludwika zu Anhalt-Coethen do 1836 roku oraz Szarloty von Stolberg-Wernigerode, a od 1856 roku do hrabiego Jana Renarda.

W 1620 roku Sebastian Minor z Przybysławic, będący ówczesnym właścicielem osady, założył w miejscu dawnej średniowiecznej fortalicji zamek. Zamek ten przetrwał do dnia dzisiejszego, mimo że w 1824 roku został prawie całkowicie zniszczony przez pożar. Odbudowa trwała aż do 1832 roku. W 1806 roku zainaugurowano działalność kopalni węgla kamiennego pod nazwą „Nadzieja Ludwika”, co stanowiło początek rozwoju przemysłu górniczego na tym terenie. Kopalnia była czynna do 1864 roku, należała do dziedziców majątku Sielce-Modrzejów, a następnie została ponownie uruchomiona przez spadkobierców hrabiego Renarda pod nazwą „Ludwik”, funkcjonując z przerwami do 1906 roku.

W latach 70. XIX wieku powstała kopalnia odkrywkowa „Fanny”, która zaczęła się rozwijać głównie w latach 80., kiedy zbudowano szyby wydobywcze „Eulenburg” oraz „Renard”. Kopalnia ta była w posiadaniu spadkobierców hrabiego Renarda, a następnie przeszła w ręce utworzonego przez nich Gwarectwa, gdzie dominującą rolę odgrywał kapitał francuski. W 1883 roku kopalnię przemianowano na „Renard”, a od 1946 roku była znana jako „Sosnowiec”, stając się głównym zakładem wydobywczym w regionie. Działalność Kopalni Węgla Kamiennego „Sosnowiec” zakończyła się w grudniu 1997 roku.

Równocześnie w 1881 roku na tym obszarze rozwijał się przemysł hutniczy, dzięki budowie huty „Katarzyna” na granicy z Konstantynowem. Ostatnim sołtysem wsi Sielec, przed jej włączeniem w 1902 roku do nowo utworzonego miasta Sosnowice, które później przekształciło się w Sosnowiec, był Antoni Dziedzic. W 1928 roku uruchomiono pierwsze połączenie tramwajowe z sosnowieckiego Śródmieścia do Będzina, a w latach 1933–1935 zbudowano miejską linię z Milowic do Konstantynowa. W dniu 1 czerwca 1939 roku uruchomiono pierwsze połączenie autobusowe na trasie ze Śródmieścia Sosnowca do Dąbrowy Górniczej.

W 1964 roku w Parku Sieleckim otwarto amfiteatr, który mógł pomieścić około 8 tysięcy osób. Dwa lata później, 16 września 1967 roku, odsłonięto Pomnik Czynu Rewolucyjnego na centralnym placu parku. Pomnik ten stał się wizytówką Sosnowca, cieszącą się dużym zainteresowaniem mieszkańców. Warto zauważyć, że w czasie jego istnienia, odbywały się przy nim liczne uroczystości państwowe, w tym wizyty znanych przywódców, jak Fidel Castro w 1972 roku czy Leonid Breżniew w 1974 roku. Pomnik zniknął z przestrzeni publicznej w maju 1991 roku.

Podział dzielnicy

Sielec, z bogatą historią sięgającą czasów średniowiecznych, charakteryzuje się różnorodnością administracyjną, która umożliwia wyodrębnienie kilku odrębnych rejonów. W ramach tego obszaru można wyróżnić różnorodne osiedla, które różnią się od siebie zarówno charakterem, jak i atmosferą.

  • osiedle Brzozowy Stok,
  • osiedle Jaskółek,
  • osiedle Kukułek,

Poza nowoczesnymi osiedlami, Sielec może poszczycić się także historią, na którą składają się:

  • Dębowa Góra,
  • osiedle Cegielnia,
  • Stary Sielec i Nowy Sielec,
  • Pekin Katarzyński,
  • Konstantynów wraz z Katarzyną,
  • Kuźnica, będąca dawną osadą na dobrach sieleckich.

Edukacja

W okolicy znajdują się różnorodne placówki edukacyjne, które oferują szeroki zakres możliwości kształcenia dla dzieci i młodzieży. Każda z tych instytucji ma na celu zapewnienie uczniom odpowiednich warunków do nauki oraz rozwoju.

  • Zespół Szkół Muzycznych w Sosnowcu,
  • Technikum nr 6 Grafiki, Logistyki i Środowiska im. Legionów Polskich,
  • Technikum nr 3 w Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego,
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im. Juliusza Słowackiego,
  • Sportowa Szkoła Podstawowa nr 17,
  • Przedszkole Miejskie nr 27,
  • Przedszkole Miejskie nr 30,
  • Niekłoniczne Przedszkole „Akademia Kolorowych Podróży.”

To bogactwo możliwości edukacyjnych sprzyja wszechstronnemu rozwojowi mieszkańców Sosnowca.

Religia

W Sielecu funkcjonują dwie ważne jednostki religijne: Parafia św. Barbary oraz Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Obie te parafie są częścią rzymskokatolickiej diecezji sosnowieckiej, która z kolei podlega pod administrację biskupa sosnowieckiego. Warto również dodać, że w Sosnowcu mieści się Kuria Diecezjalna, pełniąca istotną rolę w organizacji i zarządzaniu sprawami kościoła w regionie.

Zabytki

W Sielec, dzielnicy Sosnowca, znajduje się wiele interesujących zabytków, które przyciągają turystów z różnych stron. Oto niektóre z nich:

  • Kompleks zamkowy: To niezwykła atrakcja, której centralnym punktem jest Zamek Sielecki, świadek burzliwej historii regionu.
  • Wokół zamku rozciąga się Park Sielecki, będący idealnym miejscem na relaks i spacer w pięknej scenerii.
  • Nieopodal znajdziemy Basztę, która jest pozostałością murów otaczających zamek sielecki, dającą wyobrażenie o dawnych czasach.
  • Warto również odwiedzić Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, znany ze swojej architektury i wartości historycznej.
  • Kolejnym istotnym punktem na mapie zabytków jest Kościół św. Barbary, który zachwyca swoją piękną formą i otoczeniem.
  • Oprócz tego, w regionie znajduje się Browar Sielecki, z bogatą historią sięgającą wielu lat wstecz.

Każdy z tych obiektów ma swoje unikalne cechy, które przyciągają nie tylko mieszkańców, ale również turystów, pragnących poznać historię i kulturę tego urokliwego miejsca.

Inne obiekty i miejsca

W Sosnowcu znajduje się wiele istotnych miejsc oraz obiektów, które warto odwiedzić. Poniżej przedstawiono kilka z nich:

  • Pomnik „Wolność, Praca, Godność” zlokalizowany w Parku Sieleckim,
  • Pomnik Aleksego Bienia, również w Parku Sieleckim,
  • Sosnowieckie Centrum Sztuki, czyli Zamek Sielecki,
  • Komenda Miejska Policji, z siedzibą przy ul. Aleksandra Janowskiego 1,
  • Prokuratura Rejonowa, mieszcząca się przy ul. Aleksandra Janowskiego 14,
  • Sąd Rejonowy, usytuowany przy ul. Kaliskiej 7,
  • SPZOZ Rejonowe Pogotowie Ratunkowe, znajdujące się przy ul. Kombajnistów 76,
  • Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, którą znajdziemy przy ul. Pogotowia 1,
  • Zespół Szkół Muzycznych, usytuowany przy ul. Wawel 2,
  • Stadion Zimowy w Sosnowcu, będący lodowiskiem Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji,
  • Kąpielisko Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji,
  • Korty Tenisowe im. Henryka Skoneckiego, oferujące usługi Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji,
  • Ściana wspinaczkowa Poziom 450.

Przypisy

  1. Nowa siedziba pogotowia oficjalnie otwarta [online], Kurier Miejski, 03.04.2024 r. [dostęp 03.04.2024 r.]
  2. Pierwsze tygodnie z tramwajami [online], Kurier Miejski, 12.02.2024 r. [dostęp 26.02.2024 r.]
  3. Sosnowice 1902 – niełatwe początki [online], Kurier Miejski, 03.06.2022 r. [dostęp 15.02.2024 r.]
  4. TomaszT. Szymczyk, 50 lat temu w parku Sieleckim w Sosnowcu stanął Pomnik Czynu Rewolucyjnego. [online], www.dziennikzachodni.pl, 17.09.2017 r. [dostęp 25.02.2024 r.]
  5. Tak Nowy Sielec, Wrzosowe Ogrody i Jaskółki prezentują się z góry [ZDJĘCIA Z DRONA] [online], sosnowiec.wyborcza.pl, 13.03.2017 r. [dostęp 11.03.2024 r.]
  6. UM Sosnowiec - Miasto - Historia - Dzielnice [online], web.archive.org, 27.02.2005 r. [dostęp 25.02.2024 r.]
  7. RobertR. Krzysztofik, TomaszT. Spórna, IwonaI. Kantor-Pietraga, Sosnowiec między Sielcem a Zagórzem. Badania przestrzeni i dziejów, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, 2014 r., s. 13.
  8. RobertR. Krzysztofik, TomaszT. Spórna, IwonaI. Kantor-Pietraga, Sosnowiec między Sielcem a Zagórzem. Badania przestrzeni i dziejów, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, 2014 r., s. 6.
  9. RobertR. Krzysztofik, TomaszT. Spórna, IwonaI. Kantor-Pietraga, Sosnowiec między Sielcem a Zagórzem. Badania przestrzeni i dziejów, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, 2014 r., s. 17.
  10. Biuletyn Informacji Publicznej [online], www.bip.um.sosnowiec.pl [dostęp 25.02.2024 r.]
  11. Provect, Kancelaria - Diecezja Sosnowiecka [online], Kancelaria - Diecezja Sosnowiecka [dostęp 09.03.2024 r.]
  12. Mapy i plany, Sosnowiec - 1936 rok, stare zdjęcia [online], fotopolska.eu [dostęp 10.03.2024 r.]
  13. TomaszT. Spórna, WeronikaW. Dragan, Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym centralnej części Sosnowca w latach 1993-2012 [online], www.rebus.us.edu.pl, 2013 r., s. 80 [dostęp 11.03.2024 r.]
  14. Historia zamku - SOSNOWIECKIE CENTRUM SZTUKI - ZAMEK SIELECKI [online], www.zameksielecki.pl [dostęp 25.02.2024 r.]
  15. JózefJ. Dzikowski, Zamek Sielecki: Muzeum Szkła Współczesnego w Sosnowcu., „Muzealnictwo”, 28, 29, www.bazhum.muzhp.pl, 1984 r., s. 51.
  16. AndrzejA. Osajda, Kurier Miejski, 1997 r., nr 8 (120), www.sbc.org.pl, s. 7 [dostęp 16.03.2024 r.].

Oceń: Sielec (Sosnowiec)

Średnia ocena:4.91 Liczba ocen:16