Edmund Buła

---

Życiorys

Edmund Buła przyszedł na świat 17 października 1926 roku w miejscowości Zagórze, położonej nieopodal Sosnowca. Pochodził z rodziny Józefa oraz Bronisławy, a jego edukacja zakończyła się uzyskaniem dyplomu w Wyższej Szkole Rolniczej, gdzie specjalizował się w zootechnice. Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku, rozpoczął służbę wojskową, przystępując do Kursu Oficerów Informacji. Po pomyślnym ukończeniu tej formacji, już w sierpniu tego samego roku, objął stanowisko oficera w Wydziale Informacji 17 Dywizji Piechoty, która miała swoją siedzibę w Krakowie.

Kolejne lata jego kariery zawodowej to praca jako oficer informacji w 28 pułku piechoty osiedlonym w Przemyślu, a od 1947 roku jako starszy oficer Oddziału II Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego. Jego głównym obowiązkiem było prowadzenie działań zmierzających do zwalczania agentury wroga oraz przesłuchiwanie jeńców, którzy pozostawali w kręgu zainteresowań GZI WP oraz innych instytucji.

W okresie od lipca 1949 do lutego 1951 roku pełnił rolę szefa Sekcji Informacji Oficerskiej Szkoły Inżynieryjno–Saperskiej we Wrocławiu, a w następnych miesiącach był zastępcą szefa Wydziału Informacji 4 Dywizji Piechoty w Krośnie Odrzańskim. Między 16 października a 26 listopada 1951 roku zajmował funkcję zastępcy szefa Wydziału Informacji 11 Dywizji Zmechanizowanej w Żaganiu.

Od 26 listopada 1951 wojsko przeniosło go do Okręgowego Zarządu Informacji nr 8 w Gdyni, gdzie pełnił funkcję kierownika sekcji I, odpowiedzialnej za kontrwywiadowczą ochronę Dowództwa Marynarki Wojennej. 1 maja 1952 roku, po reformie zarządu, Buła został wyznaczony na szefa wydziału I, który kontynuował działalność poprzedniej sekcji.

Od 14 kwietnia 1953 roku sprawował funkcję szefa Wydziału Informacji Lotnictwa Marynarki Wojennej. W tym samym roku rozpoczął Kurs Doskonalenia Oficerów w Oficerskiej Szkole Informacji w Wesołej. W trakcie pełnienia służby w OZI nr 8 nawiązał znajomość z Edwardem Poradko, który także był zaangażowany w działalność wywiadowczą.

Wiosną 1953 roku major Eugeniusz Gajdzik oskarżył szefa zarządu, pułkownika Jerzego Szerszenia, o faworyzowanie kapitana Buły i majora Poradko. 10 maja 1954 roku Buła został szefem Oddziału Informacji 8 Korpusu Armijnego z siedzibą w Olsztynie. W latach 1955-1956, razem z Edwardem Poradko, odbył kurs specjalny w Wyższej Szkole KGB (ros. Высшая школа КГБ) w Moskwie. Po powrocie do Polski, objął stanowisko zastępcy szefa Zarządu Informacji Wojsk Lotniczych oraz Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju, działając w Warszawie.

28 stycznia 1957 roku, po przekształceniu Informacji Wojska Polskiego w Wojskową Służbę Wewnętrzną, Edmund Buła został mianowany na szefa Oddziału WSW we Wrocławiu. W kolejnych latach, 16 sierpnia 1963 roku, uzyskał tytuł szefa Oddziału II, a 29 marca 1965 roku objął funkcję szefa Oddziału I – zastępcą szefa Zarządu WSW Śląskiego Okręgu Wojskowego. 6 września 1967 roku otrzymał obowiązki szefa Zarządu WSW ŚOW, co zostało potwierdzone 25 maja 1968 roku.

Przez cały okres sprawowania tej funkcji był oceniany jako osoba przewidziana do objęcia, w przypadku mobilizacji, roli szefa Zarządu WSW 2 Armii, stanowiącej związek operacyjny opartego na Śląskim Okręgu Wojskowym. Ważnym momentem w jego życiu zawodowym była interwencja Układu Warszawskiego w Czechosłowacji latem i jesienią 1968 roku.

Od 14 września 1976 roku do 12 lutego 1980 roku piastował funkcję attaché wojskowego, lotniczego i morskiego w Ambasadzie PRL w Belgradzie. 2 maja 1980 roku awansował na stanowisko głównego specjalisty w Szefostwie WSW w Warszawie, a rok później został zastępcą szefa Wojskowej Służby Wewnętrznej. 11 października 1982 roku, za jego zasługi w Siłach Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, otrzymał wpis do Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich.

15 października 1986 roku stał się szefem WSW, zastępując generała dywizji Edwarda Poradko. 9 października 1987 roku w Belwederze przyjął nominację na stopień generała brygady z rąk przewodniczącego Rady Państwa PRL, generała armii Wojciecha Jaruzelskiego. Jego kariera w roli szefa WSW trwała do 31 lipca 1990 roku.

W latach 1988-1989, na jego zlecenie, zniszczono znaczną część dokumentacji GZI MON oraz WSW, która była przechowywana w Archiwum Szefostwa WSW znajdującym się w Mińsku Mazowieckim. Wcześniej jednak Buła polecił, aby te dokumenty zostały sfotografowane (mikrofilm) i przekazane do GZW SG SZ ZSRR. Został za to skazany przez Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego 26 czerwca 1996 roku na dwa lata więzienia z zawieszeniem na trzy lata.

Edmund Buła zmarł 11 lipca 2012 roku we Wrocławiu, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Osobowickim, gdzie został pochowany 14 lipca 2012 roku.

Awanse

Edmund Buła miał zaszczyt wstąpić do wojska i z czasem zdobyć wiele prestiżowych stopni wojskowych. Jego awanse były świadectwem zarówno jego umiejętności, jak i oddania służbie. Oto szczegółowy wykaz jego stopni wojskowych:

• podporucznik – 1945,
• porucznik – brak danych,
• kapitan – 1949,
• major – 1953,
• podpułkownik – 1958,
• pułkownik – 1967,
• generał brygady – 1987.

Życie prywatne

Edmund Buła spędzał swoje życie we Wrocławiu, co miało wpływ na jego osobiste i zawodowe doświadczenia.

Od 1951 roku był w związku małżeńskim z Barbarą, z domu Kraba. Jego żona była dyplomowaną pielęgniarką, która z pasją poświęciła 42 lata swojego życia na pracę w służbie zdrowia.

W trakcie swojego wspólnego życia, małżeństwo doczekało się jednego syna.

Przebieg służby

Oto szczegółowy opis kariery zawodowej Edmunda Buły, który ukazuje jego pełny przebieg służby. Zawiera on kluczowe informacje dotyczące poszczególnych stanowisk oraz jednostek, w których pracował.

Lp	Nazwa jednostki	Nazwa komórki	Stanowisko	Data rozpoczęcia
1	GZI WP	Wydział Informacji Krakowskiego Okręgu Wojskowego, 17 Dywizji Piechoty w Krakowie	praktykant	15-08-1945
2	GZI WP	Wydział Informacji Okręgu Wojskowego Nr VII, 9 Dywizji Piechoty w Rzeszowie	zastępca oficera informacji	12-1945
3	GZI WP	Wydział Informacji Okręgu Wojskowego Nr VII, 9 Dywizji Piechoty w Rzeszowie	oficer informacji	20-05-1946
4	GZI WP	Oddział Informacji Okręgu Wojskowego Nr V, Sekcja II	oficer informacji	05-12-1947
5	GZI WP	Oddział II	starszy oficer informacji	22-07-1948
6	GZI WP	Okręgowy Zarząd Informacji Nr IV, Sekcja Informacji Oficerskiej Szkoły Saperów we Wrocławiu	kierownik	09-07-1949
7	GZI MON	Okręgowy Zarząd Informacji Nr IV, 4 Dywizja Piechoty	zastępca szefa	10-02-1951
8	GZI MON	Okręgowy Zarząd Informacji Nr IV, 11 Dywizja Zmechanizowana w Żaganiu	zastępca szefa	15-10-1951
9	GZI MON	Okręgowy Zarząd Informacji Nr VIII, Sekcja I	p.o. kierownika	26-11-1951
10	GZI MON	Okręgowy Zarząd Informacji Nr VIII, Wydział I	szef	01-05-1952
11	GZI MON	Okręgowy Zarząd Informacji Nr VIII, Wydział Informacji Lotnictwa Marynarki Wojennej	szef	14-04-1953
12	OSI	Wesoła – Kurs Doskonalenia Oficerów	słuchacz	01-09-1953
13	GZI MON	Zarząd Informacji Pomorskiego Okręgu Wojskowego, Oddział Informacji 8 Korpusu Armijnego w Olsztynie	szef	10-05-1954
14	GZI MON	Zarząd I	zastępca Szefa	15-11-1954
15	GZI KdsBP	Zarząd Informacji Wojsk Lotniczych oraz Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju	zastępca Szefa	28-08-1956
16	GZI KdsBP	Zarząd Informacji Wojsk Lotniczych oraz Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju	zastępca Szefa	28-08-1956
17	Zarząd WSW ŚOW	Oddział WSW Wrocław	Szef	28-01-1957
18	Zarząd WSW ŚOW	Oddział II	zastępca Szefa Zarządu, jednocześnie Szef Oddziału	16-08-1963
19	Zarząd WSW ŚOW	Oddział I	Zastępca szefa zarządu ds. Kontrwywiadu oraz Szef Oddziału	29-03-1965
20	Zarząd WSW ŚOW	Wrocław	p.o. Szefa	06-09-1967
21	Zarząd WSW ŚOW	–	Szef	25-05-1968
22	Zarząd II SG WP	Oddział Attachatów Wojskowych	attaché wojskowy, morski i lotniczy	14-09-1976
23	Szefostwo WSW	do dyspozycji szefa	–	12-02-1980
24	Szefostwo WSW	–	główny specjalista	24-04-1980
25	Szefostwo WSW	–	zastępca Szefa	04-08-1981
26	Szefostwo WSW	I zastępca Szefa	–	03-01-1985
27	Szefostwo WSW	–	Szef	15-10-1986

Ordery i odznaczenia

Edmund Buła był odznaczonym wiele razy, co świadczy o jego znaczących osiągnięciach i zasługach. Poniżej znajduje się lista jego najważniejszych odznaczeń:

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1988),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski w 1968 – przyznany za udział w operacji „Dunaj”,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Krzyż Walecznych – odznaczenie za walki z UPA o Birczę w kwietniu 1946,
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
• Srebrny Medal Zasłużonym na Polu Chwały,
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
• Brązowy Medal Zasłużonym na Polu Chwały,
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• Medal im. Ludwika Waryńskiego (1988),
• Złoty Medal „Za Zasługi w Umacnianiu Przyjaźni PRL-ZSRR” (1987, TPPR),
• Odznaka „Zasłużonemu Opolszczyźnie” (1973),
• Medal 70-lecia Sił Zbrojnych ZSRR (ZSRR, 1988).

Te odznaczenia odzwierciedlają jego zaangażowanie oraz niezłomne poświęcenie dla kraju.

Odsyłacze zewnętrzne

W skład informacji dotyczących Edmunda Buły wchodzą między innymi następujące zasoby zewnętrzne, które mogą być przydatne dla dalszego zgłębiania tematu:

• Edmund Buła. Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa, Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, dostępne pod tym adresie katalog.bip.ipn.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)],
• Przydatny artykuł dotyczący ostatniej walki agenta, dostępny pod tym linkiem https://www.rp.pl/opinie-polityczno-spoleczne/art8301661-ostatnia-walka-agenta,
• Tekst na temat bezprawnego zniszczenia akt WSW, który można znaleźć tutaj https://archiwum.rp.pl/artykul/96826-Bezprawne-zniszczenie-akt-WSW.html.

---

Oceń: Edmund Buła

---