Jerzy Grałek to postać, która z pewnością na stałe wpisała się w historię polskiej kultury. Urodził się 23 czerwca 1946 roku w Sosnowcu, gdzie rozpoczęła się jego niezwykła droga artystyczna. Przez całe swoje życie oddał się z pasją aktorstwu, odnajdując się w różnych formach tej sztuki.
Grałek zyskał uznanie jako aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, a także jako lektor, co potwierdza jego wszechstronność i talent. Jego kariera była wyjątkowa, a wpływ, jaki wywarł na widzów, trwa nawet po jego odejściu.
W dniu 15 lutego 2016 roku w Krakowie zakończył swoją życiową podróż, ale jego osiągnięcia pozostaną w pamięci miłośników sztuki.
Życiorys
Jerzy Grałek, absolwent Wydziału AktorskiegoPaństwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, z wpisującym się w historię debiutem teatralnym, który miał miejsce 28 listopada 1969 roku w Sosnowcu, w którym to zagrał kluczową rolę Wacława w znanym utworze „Zemsta” autorstwa Aleksandra Fredry. Po zakończeniu swojego kształcenia, jego kariera zawodowa koncentrowała się głównie na rolach amantów.
Artysta występował na deskach krakowskiego Teatru im. Juliusza Słowackiego oraz gościł w Bagateli. Od 1986 roku związany był z Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, gdzie pozostawił niezatarte ślady. Jego ostatnią rolą był szekspirowski „Król Lear”, który był reżyserowany przez Jana Klatę i wystawiany w Starym Teatrze w 2014 roku.
Grałek odszedł z tego świata 15 lutego 2016 roku, a jego pogrzeb odbył się 19 lutego tego samego roku na cmentarzu w Podgórzu, gdzie spoczął wśród pamięci tych, którzy go cenili i podziwiali.
Kariera zawodowa
Jerzy Grałek to polski aktor, którego kariera teatralna obejmuje wiele znakomitych scen. Rozpoczął swoją działalność w Teatrze Polskim w Bydgoszczy w latach 1969–1970, gdzie zyskał uznanie jako aktor. Następnie kontynuował swoją karierę w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie w okresie 1970–1972, również stając się ważną postacią tej sceny.
W latach 1972–1973 był związany z Teatrem im. Stefana Jaracza w Łodzi, gdzie rozwijał swoje umiejętności aktorskie. Kolejnym krokiem na jego drodze artystycznej było zaangażowanie się w Teatrze Polskim we Wrocławiu w latach 1973–1974, gdzie miał możliwość pracy nad różnorodnymi rolami.
W następnych latach, od 1974 do 1986, grał w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, co było znaczącym okresem w jego karierze. Po tym czasie Grałek związał się ze Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, gdzie występuje do dziś. Jego bogate doświadczenie w różnych teatrach świadczy o jego wszechstronności i pasji do sztuki teatralnej.
Filmografia
Filmografia Jerzego Grałka obejmuje bogaty zbiór ról filmowych i telewizyjnych, które ukazują jego talenty aktorskie na przestrzeni wielu lat. Poniżej przedstawiamy szczegółowe osiągnięcia artysty:
- 1967: Ojciec jako kolega Zenobiusza,
- 1968: Stawka większa niż życie, odc.11 „Zdrada” jako gestapowiec legitymujący w pociągu,
- 1968: Dancing w kwaterze Hitlera jako Jerzy, kolega Anki,
- 1972: Kopernik jako szlachcic zabity toporem przez Krzyżaków,
- 1972: Kopernik: Ziemia (2) (serial telewizyjny) jako szlachcic zabity toporem przez Krzyżaków,
- 1973: Ciemna rzeka jako żołnierz zatrzymujący Helę,
- 1975: Trzecia granica: W Matni (4) jako Waluś,
- 1979: Ślad na ziemi jako Franek, szef rady uczelnianej SZSP,
- 1979: Operacja Himmler jako osoba biorąca udział w akcji wysadzenia szkoły w Bojanowie,
- 1982: Blisko, coraz bliżej: Trwanie i przemoc. Rok 1884 (3), Czcij ojca swego. Rok 1888 (4) jako Stanik Pasternik,
- 1984: 1944: Michał,
- 1984: Rycerze i rabusie: W walce z infamisem (1), Z diabłem sprawa (2), Miłość do Heleny (3), Skarb Mohilanki (6) jako Jerzy Dydyński,
- 1985: Ognisty anioł jako hrabia Henryk von Otterheim,
- 1985: Spowiedź dziecięcia wieku jako Dalens,
- 1987: Śledztwo -(Stanisław Lem) jako Inspektor Sheppard,
- 1987: Na srebrnym globie jako Piotr,
- 1988: Crimen jako Ałmaz Toroszewicz, zarządca majątku Błudnickiego oraz Lazo Toroszewicz, sługa Bełzeckiego (odc. 2 i 3),
- 1988: Rodzina Kanderów: Księżycowa dziewczyna. Rok 1946 (1), Barbórka. Rok 1946/47 (2), Ogień i krew. Rok 1949 (3), Nowe porządki. Rok 1953 (4), Cena awansu. Rok 1954 (5), Wyroku nie było. Rok 1956 (7), Gdzie jest mój ojciec. Rok 1962 (8), Pociąg z Frankfurtu. Rok 1966 (9), Odwiedziny. Rok 1971 (10), Kontuzja. Rok 1974 (11), Gorzkie dni. Rok 1976 (12) jako Ludwik Botor,
- 1989: Kanclerz jako Stefan Batory, książę Siedmiogrodu, król Polski,
- 1989: Triumph of the spirit jako kapo Kyr,
- 1989: Żelazną ręką jako Stefan Batory, książę Siedmiogrodu, król Polski,
- 1992: Szwadron jako starosta,
- 1994: Dama kameliowa jako książę, opiekun Małgorzaty,
- 1994: Śmierć jak kromka chleba jako Trzoda, członek Komisji Zakładowej „Solidarności”, współpracownik SB,
- 1995: Młode Wilki jako kapitan Wojtaszewski,
- 1995: L’ aube à l’envers (Świt na opak),
- 1996: Gdzie jesteś Święty Mikołaju? jako Heniek Święty Mikołaj,
- 1996: Tatort: Podróż do śmierci (Reise in der Tod) jako barman,
- 1997: Darmozjad polski jako lekarz zakładowy,
- 1998: Ekstradycja 3 jako minister MSW,
- 1999: Pan Tadeusz jako Wojski,
- 1999: Palce lizać: Zmowa (6) jako klient,
- 2001: Na dobre i na złe: Bezdomna samotność (71), Przełomowa decyzja (72), Cena honoru (73) jako Ryszard Górski,
- 2001: Świat według Kiepskich: Kamienny krąg (80) jako jubiler Wacław Cymes,
- 2002: Chopin. Pragnienie miłości jako Polit,
- 2002: Sensacje XX wieku – Kutrzeba cz. 1 i 2, jako generał dywizji Tadeusz Kutrzeba, d-ca Armii Poznań, we wrześniu 1939 roku,
- 2002–2008: Samo życie jako Bronisław „Lonio” Jankowski,
- 2003: Lichter jako inwestor Borowiak,
- 2003–2008: Na Wspólnej jako Jakub Biliński,
- 2004: Vinci jako doktor Wiaderny,
- 2004: Pensjonat pod Różą: Sponsoring (21) jako Ryszard Kożuchowski, ojciec Jerzego,
- 2005: Who killed Stalin? (ang. Kto zabił Stalina?) jako Józef Stalin,
- 2005: Egzamin z życia, odcinki: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 32, 34, 35 jako Jerzy Kopczyński,
- 2005 – 2006: Fala zbrodni jako Aleksander Szablewski, ojciec Izy,
- 2005: Szanse finanse: Targi (2), Farby (3), Basen (8), Etykiety (11) jako sąsiad Szymańskich,
- 2006: Kryminalni: Egzamin (58) jako leśniczy Jacek Piecha,
- 2006: Egzamin z życia, odcinki: 37, 39, 45, 53, 61, 66 jako Jerzy Kopczyński,
- 2007: Stary człowiek i pies jako Robert,
- 2007: Egzamin z życia (75) jako Jerzy Kopczyński, ojciec Konrada,
- 2009: Generał jako gubernator Macfarlane,
- 2009: Generał – zamach na Gibraltarze jako gubernator Macfarlane,
- 2009: Naznaczony jako grabarz, ojciec Natalii,
- 2010: Hotel 52 jako Ryszard Sidorek (odc. 22),
- 2011: Głęboka woda – Konstanty, przyjaciel Krystyny,
- 2012, 2015: Krew z krwi – Andrzej Rota, ojciec Carmen,
- 2013: Prawo Agaty – ojciec Dębskiego.
Nagrody i wyróżnienia
Jerzy Grałek zdobył wiele prestiżowych nagród oraz wyróżnień w trakcie swojej kariery artystycznej. W 1983 roku został uhonorowany Srebrnym Krzyżem Zasługi, co było znaczącym osiągnięciem w jego zawodowym życiu.
W 1987 roku zdobył nagrodę aktorską za rolę Nedostala w spektaklu „Wiosna narodów w cichym zakątku” Adolfa Nowaczyńskiego, który był reżyserowany przez Tadeusza Bradeckiego. Przedstawienie odbyło się w Starym Teatrze w Krakowie podczas XIII Opolskich Konfrontacji Teatralnych.
Również w tym samym roku, zdobył kolejną nagrodę aktorską za tę samą rolę, tym razem na XXVII Kaliskich Spotkaniach Teatralnych, co potwierdziło jego talent oraz wszechstronność jako aktora.
W 1993 roku Jerzy Grałek został zauważony za swoją interpretację roli Czepca w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego, reżyserowanego przez Andrzeja Wajdę. Spektakl ten również miał miejsce w Starym Teatrze w Krakowie, a Jerzy zdobył nagrodę podczas XVIII Opolskich Konfrontacji Teatralnych.
Przypisy
- Katarzyna Marczak: Intencja MW 2. Świat muzycznej awangardy, s. 329, wyd. "inCanto", Kraków 2023, ISBN: 978-83-968156-2-0
- Jerzy Grałek | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 05.11.2020 r.]
- Jerzy Grałek nie żyje!. film.interia.pl. [dostęp 16.02.2016 r.]
- Jerzy Grałek nie żyje. Aktor teatralny, filmowy i serialowy miał 69 lat. [dostęp 17.02.2016 r.]
- Kraków. Pogrzeb Jerzego Grałka w piątek. [dostęp 19.02.2016 r.]
- Jerzy Grałek. [dostęp 19.02.2016 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jan Edward Kucharski | Chaim Chefer | Karol Osentowski | Błażej Koza | Zygmunt Grabowiecki | Władysław Kiepura | Jerzy Przeździecki | Bella Darvi | Bogdan Mizerski | Zdzisław Klimek | Stefan Wegner | Zenon Wasilewski | Marcin Oleś | Stanisław Jędryka | Dariusz Rekosz | Waldemar Domagała | Marta Bijan | Jan Krzysztofczyk | Stanisław Woliński | Jacek CzyżOceń: Jerzy Grałek