Jerzy Tadeusz Przeździecki, urodzony 8 kwietnia 1927 roku w Sosnowcu, był wybitnym przedstawicielem polskiej literatury, który przez lata miał znaczący wpływ na kulturę naszego kraju. Zmarł 11 grudnia 2020 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny.
Jako utalentowany prozaik, Przeździecki zasłynął nie tylko z pisania powieści, ale również z tworzenia sztuk scenicznych i utworów skierowanych do młodzieży. Jego talent obejmował także scenariopisarstwo filmowe, co świadczy o jego szerokim zakresie umiejętności literackich. Jako artysta osiadły w Warszawie, Przeździecki przez wiele lat wzbogacał lokalną scenę kulturalną, będąc jednocześnie inspiracją dla wielu młodych twórców.
Życiorys
Wczesne lata
Jerzy Przeździecki przyszedł na świat 8 kwietnia 1927 roku w Sosnowcu. Po zakończeniu swojej edukacji średniej, Szkołę Główną Handlową w Warszawie ukończył z wyróżnieniem, a następnie kontynuował naukę, odbywając kurs literatury na uniwersytecie w Edynburgu w Wielkiej Brytanii oraz ucząc się w School of Letters Iowa University w Stanach Zjednoczonych.
W trudnych czasach II wojny światowej włączył się w działalność Armii Krajowej, co uwarunkowało jego późniejsze spojrzenie na życie oraz twórczość literacką. Swoje pierwsze kroki w literaturze stawiał w 1955 roku, publikując utwory w prestiżowym piśmie „Nowa Kultura”. W latach 1965–1973 dzielił się swoją wiedzą jako wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, kształcąc nowe pokolenia artystów.
W 1955 roku zadebiutował na scenie literackiej, publikując pierwsze rozdziały swojej powieści „Troje znad Czarnej Rzeki”, która zdobyła międzynarodowe uznanie i nagrodę literacką „Jeunesse du Monde”. Jego dalsze prace obejmowały takie dzieła jak „Jaguar” (1959), „Kres” (1962), dramatyczna powieść nawiązująca do polsko-sowieckich napięć, oraz „Ruchome kamyki” (1964), która została uhonorowana w Zjednoczonym Królestwie.
W kolejnych latach kontynuował swoją pasję do pisania, tworząc liczne utwory, w tym „Solistka” (1980, 1985, 2007), „Lekcja gimnastyki” (1984) oraz „Miłość i inne sierpniowe wstrząsy” (2001). Jego prace nie ograniczały się tylko do literatury pięknej; współtworzył również wiele sztuk teatralnych, które były wystawiane na scenach krajowych i zagranicznych.
Jerzy Przeździecki był także znanym autorem filmowych scenariuszy, w tym uznawanych „Wyrok” oraz „Pejzaż z bohaterem”. Również w radiu zdobył popularność jako Fred Jenkins, tworząc programy oraz słuchowiska, w tym emitowane za granicą.
Jego talent i wkład w polski świat kultury został doceniony przez różne organizacje, otrzymując dziewiętnaście nagród, w tym „Nagrodę Specjalną za Twórczość”, a także Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i Złoty Krzyż Zasługi. Inne prestiżowe wyróżnienia obejmowały tytuł „Weterana Walki o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” oraz tytuł „Philanthropos Honoris Causa”.
Śmierć i pogrzeb
Jerzy Przeździecki zmarł 11 grudnia 2020 roku w Warszawie. Jego zasługi oraz wkład w kulturę polską zostaną zapamiętane na zawsze. 21 grudnia 2020 roku spoczął w grobie rodzinnym na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze D22-8-1.
Twórczość
Jerzy Przeździecki to artysta o bogatym dorobku twórczym, który łączy w sobie różnorodne tematy i style. Jego prace ukazują niezwykłą wrażliwość oraz głębię emocjonalną. Wśród najważniejszych dzieł tego twórcy znajdują się:
- jaguar,
- kres,
- ruchome kamyki,
- troje z nad czarnej rzeki,
- jasność nocy,
- znak życia,
- kot,
- solistka,
- równ,
- punkt odniesienia,
- egzekucja,
- lekcja gimnastyki,
- zapamiętanie.
Każde z tych dzieł zasługuje na szczegółowe omówienie, ponieważ odzwierciedla wyjątkowy styl oraz filozofię artysty.
Ekranizacje
Wizja Jerzego Przeździeckiego znalazła swoje odbicie w świecie kina, co stanowi niezwykle interesujący temat do analizy.
Z tego powodu powstała kategoria: filmowe adaptacje dzieł tego znakomitego twórcy.
Przypisy
- Jerzy Przeździecki, nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl, 15.12.2020 r. [dostęp 15.12.2020 r.]
- Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Bella Darvi | Bogdan Mizerski | Zdzisław Klimek | Kazimierz Ratoń | Bogdan Zieleniec | Łukasz Simlat | Ewa Maria Hesse | Roman Baranowicz | Yehiel De-Nur | Mariusz Dzwonek | Władysław Kiepura | Zygmunt Grabowiecki | Błażej Koza | Karol Osentowski | Chaim Chefer | Jan Edward Kucharski | Jerzy Grałek | Stefan Wegner | Zenon Wasilewski | Marcin OleśOceń: Jerzy Przeździecki