Zenon Wasilewski

---

Życiorys

Zenon Wasilewski był niezwykle utalentowanym artystą, absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. W początkowych latach trzydziestych XX wieku zatrudniony był jako grafik w warszawskich pracowniach filmów reklamowych, jednocześnie publikując swoje prace w popularnych czasopismach takich jak Cyrulik Warszawski i Szpilki. Od 1936 roku nawiązał z nimi stałą współpracę, gdzie prezentował humorystyczne oraz satyryczne rysunki.

W międzyczasie, w latach 1937–1939 podejmował swoje pierwsze próby w animacji plastelinowych postaci. Realizacja jego debiutanckiego filmu O królu Krakusie została jednak przerwana w wyniku wybuchu II wojny światowej. Po 1943 roku jego rysunki zaczęły być publikowane w pismach Związku Patriotów Polskich, co świadczy o jego zaangażowaniu i aktywności w tym trudnym okresie.

Po wojnie, po przeprowadzce do Łodzi, zainteresował się filmem oraz malarstwem. Jego pierwszą próbą animacji lakowej była groteska o tytule Ruch to zdrowie. Po pewnym czasie wrócił do koncepcji sprzed wojny, a we wrześniu 1947 roku ukończył czarno-biały film Za króla Krakusa, realizując go w swoim własnym mieszkaniu.

Do 1951 roku Zenon Wasilewski był jedynym twórcą filmów lalkowych w Polsce. W tym czasie pracował w swoim mieszkaniu, aż do momentu, gdy Studio Filmów Kukiełkowych zostało włączone do Wytwórni Filmów Fabularnych, gdzie utworzono Oddział Filmów Kukiełkowych w adoptowanej hali pofabrycznej przy ul. Piotrkowskiej. Był jednym z inicjatorów tych ważnych zmian w polskiej kinematografii.

Od 1953 roku jego praca koncentrowała się w Tuszynie, gdzie rozpoczął współpracę z Wytwórnią Filmów Animowanych „Se-ma-for”, w której pozostał związany do końca swojego życia, pozostawiając trwały ślad w historii polskiego filmu animowanego.

Twórczość

Zenon Wasilewski był niezwykle utalentowanym artystą, który odznaczał się wszechstronnością w swojej twórczości. Pracował samodzielnie, zajmując się wszystkim od koncepcji aż po realizację animacji. Współpracując jedynie z kompozytorami oraz operatorami, współpraca ta obejmowała wybitne osobowości, takie jak Eugeniusz Haneman, Zygmunt Kamiński oraz Jan Olejniczak.

W 1949 roku jego film „Pan Piórko śni” spotkał się z ostrą krytyką ze strony władz, które potępiły go za „formalizm”, skutkując brakiem jego eksploatacji. Po dwuletniej przerwie artysta stworzył obrazy takie jak „Lis i bocian” oraz „Lis chytrusek”. Warto zaznaczyć, że w 1954 roku miał miejsce debiut jego pierwszego barwnego filmu, zatytułowanego „Opowieść Michałkowicka”.

Po 1956 roku Wasilewski zrealizował 11 filmów, z których jedynie dwa oparte były na cudzych scenariuszach. Wśród tych dzieł wyróżniają się „Dwie Dorotki” oraz „Czarodziejskie Dary” z 1956 roku, a także „Szewczyk Dratewka” z 1958 roku, które były zainspirowane ludowymi motywami. Pozostałe filmy kierowane były do dorosłych widzów. W 1959 roku powstały takie produkcje jak „Uwaga diabeł!” oraz „Pięć minut dla zdrowia”, a w 1961 roku „Zbrodnia przy ul. kota Brzuchomówcy”.

Filmy Wasilewskiego, takie jak „Ballada o królewnie Lilianie” (1962), „Smok z Banialuki” (1964) oraz „Drewniany jeździec” (1964), zyskały popularność dzięki różnorodnym podtekstom, docierając do widzów w każdym wieku. Jego ostatni film, „Człowiek z lustra”, ukończony przed jego śmiercią, poruszał złożony problem rozdwojenia osobowości pod wpływem alkoholu.

Na szczególną uwagę zasługują najbardziej znane filmy Wasilewskiego, które obejmują takie tytuły jak „Za króla Krakusa”, „Pięć minut dla zdrowia”, „Uwaga diabeł!”, „Zbrodnia na ulicy kota Brzuchomówcy” oraz „Człowiek z lustra”. Obok swoich osiągnięć, Zenon Wasilewski pełnił również rolę patrona Szkoły Podstawowej nr 36 w Łodzi, która znajduje się przy ul. S. Więckowskiego 35.

Nagrody

Zenon Wasilewski to wybitny twórca filmów animowanych, którego osiągnięcia zostały docenione na międzynarodowej arenie. Poniżej przedstawiamy istotne nagrody, które zdobył w trakcie swojej kariery:

• W 1951 roku zdobył III nagrodę w kategorii filmów animowanych na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Bahia za film Za króla Krakusa,
• W 1954 roku wyróżniono go w Paryżu za film Za króla Krakusa,
• W 1957 roku otrzymał II nagrodę na I Przeglądzie Filmów Animowanych w Warszawie za film Dwie Dorotki,
• Również w 1957 roku zdobył wyróżnienie w kategorii filmów animowanych na VII Międzynarodowym Festiwalu dla Dzieci i Młodzieży w Wenecji,
• W 1960 roku był laureatem nagrody na Przeglądzie Filmów Krótkometrażowych w Warszawie za film Za króla Krakusa,
• W 1973 roku otrzymał wyróżnienie na Międzynarodowym Festiwalu dla Dzieci w Kalkucie za film Za króla Krakusa.

Odznaczenia

Zenon Wasilewski wyróżnia się licznymi odznaczeniami, które stanowią potwierdzenie jego zasług i zaangażowania. Wśród najważniejszych z nich wymienia się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi.

Filmografia

Filmografia Zenona Wasilewskiego jest bogata i różnorodna, obejmująca wiele różnorodnych projektów, w których pełnił rozmaite funkcje, takie jak reżyser, scenarzysta oraz twórca projektów plastycznych.

• Za króla Krakusa – realizacja, scenariusz, dekoracje, lalki (1947),
• Lis i bocian – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1949),
• Pan Piórko śni – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1949),
• Lis Chytrusek – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1951),
• Opowieść Michałkowicka – reżyseria (1954),
• Czarodziejskie dary – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1956),
• Dwie Dorotki – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1956),
• Pan Rzepka i jego cień – scenariusz (1956),
• Kotek Napłotek – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1957),
• Szewczyk Dratewka – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1958),
• Pięć minut dla zdrowia – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1959),
• Uwaga diabeł! – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1959),
• Była sobie świnka mała – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1960),
• Zbrodnia na ulicy kota brzuchomówcy – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1961),
• Ballada o królewnie Lilianie – reżyseria, projekty plastyczne (1962),
• Drewniany jeździec – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne, komentarz (1964),
• Smok z banialuki – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1964),
• Człowiek z lustra – reżyseria, scenariusz, projekty plastyczne (1966).

Źródło: Filmpolski.pl.

---

Oceń: Zenon Wasilewski

---