Teatr Zagłębia

---

Historia teatru

Budynek Teatru Zagłębia, zlokalizowany w Sosnowcu, został wzniesiony w 1897 roku dzięki prywatnemu wkładowi przedsiębiorcy hrabiego Mortimera Renarda. Stał się on szóstym teatrem w Królestwie Polskim. Jego powstaniu sprzyjała intensywna działalność teatrów amatorskich w Sosnowcu, szczególnie między 1872 a 1897 rokiem, kiedy to największa aktywność koncentrowała się w środowisku robotników, głównie w branży włókienniczej. Nie mniej istotnym środowiskiem byli kolejarze, między którymi od początku lat osiemdziesiątych XIX wieku otwarto dwa amatorskie teatry kolejowe, operujące w obecnym Śródmieściu oraz w znanej aktualnie jako Maczkach, wcześniej nazywanej „Granica” ze względu na pobliską stację kolejową wyznaczającą granicę między zaborami rosyjskim i austriackim, łączącą w tzw. Trójkącie Trzech Cesarzy.

Teatr Zimowy, w którym miały miejsce pierwsze spektakle, zainaugurował swoje występy 6 lutego 1897 roku poprzez przedstawienie „Zemsty” Aleksandra Fredry, które zrealizował zespół amatorski. W tym czasie miała miejsce również deklamacja utworu „Prolog” autorstwa Andrzeja Niemojewskiego. Już dzień później, budynek został przejęty przez teatr zawodowy na pierwsze lata jego dostojnej działalności. Cały kompleks teatralny został ukończony w lipcu 1897 roku, a jednym z ważniejszych momentów tego okresu było oddanie do użytku drewnianego Teatru Letniego. Jego inauguracja miała miejsce 15 lipca tego samego roku, a na scenie zaprezentowano operę Bogusławskiego i Stefaniego „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale”. Teatr Letni pełnił swoje funkcje aż do I wojny światowej, po czym w trudnych uwarunkowaniach ekonomicznych został zniszczony. W niektórych źródłach wspomina się, iż uległ on pożarowi w latach dwudziestych.

W tym okresie, nazewnictwo teatru było niezwykle zmienne. Było to efektem wpływu lokalnych nazw, które sięgały czasów teatrów amatorskich, a także zmieniających się właścicieli różnych części pierwotnego kompleksu oraz kryzysu ekonomicznego, co prowadziło do przekazywania własności i praw użytkowania kolejnym podmiotom. Od powstania do 1924 roku, teatr „stały” (Zimowy) był zarządzany przez „Towarzystwo Hrabia Renard”, podczas gdy wśród mieszkańców popularnie funkcjonowała nazwa „Teatr Zimowy”. Istniał również termin „Teatr Polski” używany w roku 1920. W 1924 roku, został on wykupiony przez miasto, przekształcając się w Teatr Miejski, przy czym niektóre źródła wiążą tę nazwę dopiero z rokiem 1927. Był to wyraz podkreślenia odrębności tego teatru w porównaniu do amatorskich grup teatralnych, którym miasto w 1928 roku umożliwiło korzystanie z budynku Teatru Zimowego.

Od momentu zakupu przez miasto w 1924 roku, zyskał on półoficjalną nazwę Teatr Zagłębia, która stała się popularna nie tylko w nieformalnym języku, ale również zyskała status oficjalny, gdy mieszkańcy Sosnowca, zwani Zagłębiakami, w czasach tzw. odwilży wywalczyli zniesienie przymusowego włączenia do „centrali w Katowicach” (był to czas, gdy teatr funkcjonował jako filia Teatru Śląskiego od 1947 do 1955 roku). W historii teatru noszono także nazwy takie jak Teatr Ogródkowy, Teatr Popularny oraz Teatr Tani. Po 1955 roku, teatr ustabilizował się w swojej tożsamości organizacyjnej i nazewniczej jako kontynuator tradycji teatralnych w Sosnowcu, a nazwa Teatr Zagłębia stała się trwała i nieodmienna.

W historii Teatru Zagłębia występowały znane osobistości polskiego teatru i literatury, jak: Wanda Siemaszkowa, Bronisław Dąbrowski, Józef Kotarbiński, Tadeusz Fijewski, który zyskał uznanie jako nieporównywalny talent komediowy w Sosnowcu w sezonie 1937/1938, Jan Świderski, Leon Kruczkowski, Gabriela Zapolska, która osobiście czuwała nad wystawieniem swoich sztuk, Jan Pierzchała, Lech Piwowar, oraz Lidia Bienias.

Budynek teatru

Budynek, który aktualnie pełni rolę siedziby Teatru Zagłębia, został zaprojektowany przez architekta Karola Steczkowskiego. Jego historia sięga czasów, gdy stanowił część całego, kompleksowo zaplanowanego obiektu, w skład którego wchodziły różne istotne elementy, takie jak:

• tzw. Teatr Zimowy, który do dziś funkcjonuje jako główna siedziba teatru,
• Pokoje gościnne, znane również jako Hotel Saski,
• Drewniany Teatr Letni.

Wielokrotne przebudowy znacząco wpłynęły na wygląd budynku Teatru Zimowego. Ostatnia, kluczowa modernizacja miała miejsce w latach 1976-1978, a jego rozbudowa nastąpiła w 1992 roku. Na skutek tych zmian nie zachowały się elementy oryginalnego wystroju oraz wyposażenia wnętrz.

---

Oceń: Teatr Zagłębia

---