Maria Grzywak-Kaczyńska

---

Życiorys

Maria Grzywak-Kaczyńska pochodzi z rodziny o silnych tradycjach edukacyjnych. Jej ojciec, Jan Grzywak, był urzędnikiem kolejowym. W 1904 roku ukończyła ośmioklasowe gimnazjum w Dąbrowie Górniczej, gdzie od samego początku wykazywała zainteresowanie działalnością edukacyjną. Już podczas nauki zajmowała się redagowaniem pisma „Z Oświatą do Ludu” wspólnie z koleżankami. Po zakończeniu edukacji w gimnazjum założyła dwuklasową szkołę przyfabryczną, a także aktywnie uczestniczyła w wydarzeniach związanych z rewolucją 1905 roku. W tym samym roku zainicjowała Kursy dla Dorosłych, które wkrótce przekształciły się w oddział Uniwersytetu dla Wszystkich.

W 1910 roku podjęła studia z zakresu historii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po czterech latach, w 1914 roku, wyjechała do Szwajcarii, aby kontynuować naukę na Uniwersytecie w Lozannie, gdzie skupiła się na historii oraz psychologii. Po powrocie do Polski w sierpniu 1916 roku rozpoczęła pracę nauczycielki historii oraz propedeutyki filozofii w swoim macierzystym gimnazjum. W 1919 roku, z powodu problemów zdrowotnych, przeniosła się do Zakopanego, gdzie również podjęła pracę nauczycielską. Rok później zaczęła naukę w Państwowym Instytucie Pedagogicznym w Warszawie, studiując pod kierownictwem Józefy Joteyko.

Maria kontynuowała wykłady w Gimnazjum Żeńskim J. Jankowskiej-Statkowskiej w Warszawie, kończąc studia z dyplomem w 1923 roku. W 1925 roku po raz kolejny udała się do Szwajcarii, aby doskonalić swoją wiedzę psychologiczną, ucząc się w Instytucie J. J. Rousseau oraz na Uniwersytecie Genewskim pod okiem Édouarda Claparède’a i Jeana Piageta. W 1927 roku uzyskała Certificat d’Études i powróciła do kraju, gdzie zaczęła pracować jako psycholog szkolny w Szkole Eksperymentalnej im. Józefy Joteyko w Warszawie. Często wyjeżdżała za granicę, aby śledzić nowinki dotyczące opieki nad dziećmi w innych krajach, co podkreślało jej nowatorskie podejście do edukacji.

Pod koniec lat 20. pracowała także jako psycholog w I Gimnazjum Miejskim im. gen. Sowińskiego w Warszawie. W 1935 roku uzyskała dyplom doktora filozofii, a jej naukowe zaangażowanie umożliwiło jej uczestnictwo w wielu konferencjach na terenie całej Europy. Wraz z wybuchem II wojny światowej na krótko przerwała działalność naukową. Jednak już w 1941 roku wróciła jako wykładowczyni do tajnej Szkoły Higieny Psychicznej w Zagórzu, gdzie uczyła do końca działań wojennych.

Po wojnie pozostawała w tej placówce, aż do jej likwidacji w 1952 roku, pełniąc rolę dziekana. W latach 1947-1952 była również kierownikiem Pracowni Psychologii Eksperymentalnej i Charakterologii w Państwowym Instytucie Higieny Psychicznej. Nowe wyzwania stanęły przed nią w 1959 roku, gdy rozpoczęła pracę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie w 1961 roku zorganizowała Zakład Psychologii Stosowanej KUL. W tym samym roku uzyskała habilitację na podstawie pracy pt. „Rola schematów uogólniających w tworzeniu się pojęć u dzieci”. Dwa lata później otrzymała stanowisko docenta, a w 1970 roku odeszła z uczelni, aby skupić się na badaniach i pracy redaktorskiej.

W ciągu swojej bogatej kariery była m.in. członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, a także aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej i Zdrowia Psychicznego oraz Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem. Jej wkład w rozwój psychologii w Polsce jest nieoceniony dzięki działalności w licznych organizacjach naukowych, redakcji oraz przy różnorodnych projektach badawczych.

Życie prywatne

W 1910 roku Maria Grzywak-Kaczyńska zawarła związek małżeński z Marianem Kaczyńskim, który był jej znajomym z okresu studiów w Krakowie.

Publikacje

Maria Grzywak-Kaczyńska, znana ze swojego wkładu w dziedzinie edukacji i psychologii, stworzyła szereg istotnych publikacji, które znacząco wpłynęły na rozwój tych dziedzin. Oto niektóre z jej ważniejszych dzieł:

• Próby zastosowania testów do badania i organizowania pracy szkolnej, Warszawa 1931,
• Testy i normy do użytku szkół powszechnych, Warszawa 1933,
• O odraczaniu dzieciom obowiązku szkolnego. Przyczynek do zagadnienia dojrzałości szkolnej dzieci, Warszawa 1933,
• Powodzenie szkolne a inteligencja, Warszawa 1935,
• Testy w szkole, Warszawa 1960,
• Podręcznik do metody Rorschacha, Warszawa 1967,
• Erotyka w aspekcie zdrowia psychicznego, Warszawa 1973,
• Psychologia dla każdego, Warszawa 1975,
• Trud rozwoju, Warszawa 1988.

---

Oceń: Maria Grzywak-Kaczyńska

---