Park Dietla (Sosnowiec)


Park Dietla, znany potocznie jako „Park Żeromskiego”, to zabytkowy park miejski w Sosnowcu, którego powierzchnia wynosi 6,13 ha. Jest on ulokowany przy ulicy Stefana Żeromskiego, w malowniczej dzielnicy Pogoń.

Ten niezwykły park został założony w 1901 roku przez Heinricha Dietla, przy czym jego styl architektoniczny odzwierciedla neoromantyzm. Powstał jako element dopełniający prywatne zabudowania, które wchodziły w skład majątku Dietla.

Dzięki swojej historycznej wartości, Park Dietla, wraz z Pałacem Dietla oraz okolicznymi obiektami, figuruje na liście zabytków, co czyni go niezwykle cennym miejscem na mapie Sosnowca.

Historia parku

Park został założony w 1901 roku w miejscowości Nowy Sosnowiec z inicjatywy lokalnego przemysłowca Henryka Dietla. W celu realizacji tego projektu, Dietl zaangażował niemieckiego ogrodnika Ernsta Roberta Pietsche oraz architekta Fritza Hanishema. Prace budowlane miały miejsce na obszarze pola uprawnego przylegającego do pałacu, którego centralnym punktem był staw. Pogłębiono go, a brzegi wyrównano i obsadzono roślinnością wodną, co dodało uroku całej przestrzeni.

W sercu stawku umieszczono posąg Neptuna, trzymającego trójząb. W zachodniej części parku stworzono taras widokowy, dla którego zaprojektowano balustradę, a na innych obszarach parku pojawiły się sztuczne kotliny, groty oraz wąwozy, które przekształcono w malownicze ścieżki spacerowe. Wzgórze zdobiły sztuczne ruiny, które miały naśladować średniowieczny zamek rycerski; znajdowały się tam przyrządy, broń i malowidła ilustrujące sztukę rycerską. W pobliżu tych ruin usytuowano glorietę w stylu neoklasycystycznym.

W centralnej części parku zbudowano również świątynię Sybilli, znaną pod nazwą „świątynia dumania”, umiejscowioną na kamiennym wzniesieniu z niewielkim tarasem. Prowadziły do niej schody umieszczone po bokach. Budowla świątyni była ceglana i otynkowana, a nad jej wejściem znajdował się bogato zdobiony portyk z mitologiczną sceną, podtrzymywany przez cztery kolumny. Całość zwieńczała kopuła z figurą Sybilli. Przed świątynią stworzono piękną kompozycję roślinną, w sercu której umieszczono dwie fontanny.

Park był ogrodzony murem, do którego prowadziły dwie bramy. W 1903 roku teren został wzbogacony o ogród warzywny oraz obszar rekreacyjny przeznaczony do jazdy konnej. Miejsce to służyło rodzinie Dietlów aż do ich wyjazdu z Sosnowca w okresie II wojny światowej.

Po II wojnie światowej, dokładnie w 1945 roku, park został przekazany mieszkańcom jako publiczna przestrzeń zielona. Niestety z biegiem lat mury otaczające park zostały zniszczone, co przyczyniło się do stałej dewastacji jego zabudowy. Świątynia Sybilli, w której w latach 50. XX wieku mieściła się kawiarnia, została zburzona około 1970 roku.

Znaczna część parku została przeobrażona w wyniku rozbudowy miasta, między innymi poprzez wznoszenie nowych obiektów sportowych. W 1972 roku zakończono budowę hali widowiskowo-sportowej, a pięć lat później krytej pływalni. Jedynym obiektem, który przetrwał w niemal niezmienionej formie do czasów współczesnych, jest glorieta, która w 2022 roku przeszła gruntowny remont, odzyskując swój przedwojenny wygląd.

31 grudnia 1998 roku park Dietla został wpisany na listę zabytków, a na mocy uchwały Rady Miejskiej Sosnowca z dnia 24 września 2009 roku otrzymał oficjalną nazwę „Park Dietla”.

Roślinność

W tym zacisznym miejscu możemy spotkać około 60 gatunków drzew i krzewów, z których niektóre sięgają wiekiem 110 lat. Wśród tych roślinnych skarbów znajdują się również rzadkie okazy, w tym buk dwubarwny, brzoza papierowa, a także lipa srebrzysta.

W parku znajduje się szereg imponujących drzew, takich jak: klon srebrzysty, 6 platanów klonolistnych, lipa amerykańska, dąb czerwony, lipa szerokolistna, dąb wielkoowocowy, klon pospolity oraz jesion wyniosły. Warto zwrócić uwagę na jedno z bardziej unikalnych drzew, którym jest sosna rumelijska wyrastająca nad brzegiem oczek wodnych.

Warto dodać, że w Sosnowcu znajduje się także szereg innych form ochrony przyrody, takich jak pomniki, które zasługują na szczególną uwagę.

Przypisy

  1. Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 75-76.
  2. Pałac Dietla w Sosnowcu i wybrane elementy jego wystroju - Instytut im. Wojciecha Korfantego [online], instytutkorfantego.pl [dostęp 06.03.2024 r.]
  3. AdamA. Tobojka, Park Dietla w Sosnowcu to niezwykłe miejsce. Tutaj spotyka się historia i nowoczesność miasta. Poznaj jego historię. [online], www.dziennikzachodni.pl, 29.08.2022 r. [dostęp 06.03.2024 r.]
  4. Bursztynowa Dama – rumelijska piękność w stolicy Zagłębia [online], Przemysław Bartos, 23.11.2020 r. [dostęp 20.10.2024 r.]
  5. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Rejestr zabytków w Sosnowcu, „www.wkz.katowice.pl” [dostęp 13.05.2018 r.]
  6. Redakcja, Park Dietla w Sosnowcu | Klub Zagłębiowski [online], Klub Zagłębiowski, 28.04.2018 r. [dostęp 13.05.2018 r.]
  7. Uchwała Nr 660/L/09 Rady Miejskiej w Sosnowcu z dnia 24.09.2009 r. w sprawie: nadania parkowi przy ulicy Żeromskiego nazwy „Park Dietla”, Biuletyn Informacji Publicznej [online], bip.um.sosnowiec.pl [dostęp 19.03.2024 r.]
  8. Program Ochrony Środowiska dla miasta Sosnowca; Uchwały nr 244/XIX/03 Rady Miejskiej w Sosnowcu, 18.12.2003 r.
  9. Marian (1884-1942), Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy, 1931, T. 1, z. 21, s. 328 [dostęp 07.03.2024 r.]

Oceń: Park Dietla (Sosnowiec)

Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:16