Pogoń (Sosnowiec)

---

Granice obszaru

Obecnie granice Pogoni nie są precyzyjnie określone przez żaden akt prawny, lokalny ani innego rodzaju dokumenty urzędowe, co oznacza brak ich obecności na jakiejkolwiek oficjalnej mapie. Istnieją jednak dwie potencjalne sytuacje, które mogłyby doprowadzić do ich formalnego ustalenia:

1. w przypadku gdy władze miasta zgłoszą do ministra odpowiednie zapytanie o ustalenie, modyfikację lub zniesienie urzędowej nazwy Pogoni, które powinno obejmować mapę topograficzną wyznaczającą granice tego obszaru.
2. jeśli rada miasta zdecyduje się na utworzenie jednostki pomocniczej na terenie Pogoni, która mogłaby nosić nazwę „Dzielnica Pogoń”, z czego do statutu musiałaby być dołączona mapa wyznaczająca granice jednostki lub lista ulic wchodzących w jej skład.

Aktualnie możemy jedynie przyjąć granice, które mają charakter zwyczajowy. Najłatwiejsze do wskazania są granice północna, wschodnia oraz południowa, które pokrywają się z granicami obrębu ewidencyjnego nr 9. Ten obręb obejmuje tereny, które mają urzędowe nazwy – Pogoń, Milowice oraz Kalety. Na północy granica tego obrębu przebiega wzdłuż granicy miasta, następnie kieruje się w stronę rzeki Czarnej Przemszy, której korytem podąża aż do linii kolejowej Będzin-Sosnowiec. Stamtąd granica biegnie środkiem tej linii kolejowej, aby przed węzłem drogowym odbić w prawo i kontynuować bieg środkiem wcześniejszej towarowej linii kolejowej.

Najtrudniejszą granicą do ustalenia jest linia dzieląca Pogoń (w skład której według rejestru TERYT wchodzi również osiedle Rudna) oraz Milowice i Kalety. Najłatwiej jest przyjąć, że granica pokrywa się z trasą byłej towarowej linii kolejowej aż do punktu, w którym znajdował się stary przejazd kolejowo-drogowy przy ulicy Grota-Roweckiego. Następnie granica biegłaby wzdłuż tej ulicy aż do skrzyżowania z ulicą Społeczną, w tym miejscu dochodzi do złączenia z północną granicą miasta.

Historia

Historia wsi Pogoń, pięknie położonej w regionie, sięga odległych czasów, a jej znaczenie nabrało szczególnego wymiaru w XIV wieku, kiedy to pojawiły się pierwsze zapisy dotyczące tego miejsca. W 1345 roku miała tu miejsce ważna bitwa, w której Polacy odnieśli zwycięstwo w ramach wojny polsko-czeskiej, trwającej od 1345 do 1348 roku.

W miarę upływu czasu, Pogoń weszła w skład Gminy Osad Górniczych w 1864 roku, a zaledwie trzy lata później, w 1867 roku, stała się częścią Gminy Gzichów, co trwało aż do 1902 roku. Historia Pogoni związała się także z osobą Heinricha Dietla, który przybył tutaj w 1878 roku i odegrał kluczową rolę w rozwoju miejscowości.

W 1880 roku zakończono budowę przędzalni czesankowej, a rok później wzniesiono walcownię żelaza oraz rurkownię. W 1882 roku założył on również szkołę kantoratową, a w 1886 roku adaptował halę fabryczną przędzalni czesankowej na kościół ewangelicki, przekazując ją ewangelikom.

W 1889 roku powstała Szkoła Aleksandryjska, a najważniejszym momentem w historii edukacyjnej Pogoni było założenie Sosnowieckiej Szkoły Realnej w 1894 roku. Jej gmach, ufundowany przez Dietla, otwarto w 1898 roku. W tym samym okresie, pod koniec XIX wieku, wzniesiono pałac oraz park Dietla, podkreślając znaczenie tej postaci w miejscowej historii.

Pogoń już w 1900 roku weszła w skład nadsołtysostwa sosnowieckiego, a 1902 rok przyniósł utworzenie nowego miasta Sosnowice, przemianowanego później na Sosnowiec, co wiązało się z zakończeniem działalności ostatniego sołtysa, Widorskiego. W następnych latach, od 1904 do 1911 roku, budowano kościół św. Tomasza Apostoła, korespondując z rozwojem społeczności lokalnej.

W 1910 roku mariawici wznoszą kościół Matki Boskiej Różańcowej w Wygwizdowie, a lata 20. XX wieku to czas budowy patrymonialnego osiedla – Kolonii Focha przez Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich. Szczególnie istotnym wydarzeniem było uruchomienie połączenia tramwajowego na trasie Śródmieście Sosnowca – Będzin18 stycznia 1928 roku.

W 1937 roku rozpoczęto pierwsze połączenie autobusowe na trasie Śródmieście Sosnowca – Bobrowniki. Po II wojnie światowej, w 1945 roku, miała miejsce nacjonalizacja całego majątku Heinricha Dietla. Lata 1955-1960 upłynęły pod znakiem przykrycia kanałem Strugi Pogońskiej – naturalnego strumienia, który przepływał przez całą dzielnicę. Wydarzenia lat 60. to połączenie Huty Sosnowiec z Hutą Katarzyna, co skutkowało nową nazwą – Huta im. M. Buczka.

Przez kolejny dziesięciolecia miały miejsce zmiany, w tym przebudowa układu komunikacyjnego i wyburzenie części Kolonii Focha w latach 70-tych XX wieku. Pod koniec lat 90-tych rozpoczął się proces likwidacji Sosnowieckiej Przędzalni Czesankowej „Politex”, co miało swoje konsekwencje do dziś. W czerwcu 2005 roku wznowiono budowę dwóch wież do kościoła św. Tomasza.

Rok 2006 to czas wyburzenia szpitala dziecięcego i rozpoczęcia budowy Centrum Dydaktyczno-Naukowego Instytutu Neofilologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, co wpłynęło na dalszy rozwój Pogoń. Historia tego miejsca, bogata w wydarzenia, pokazuje, jak duża była rola Pogoni w szerszym kontekście regionu.

Zabytki

W Pogoń, dzielnicy Sosnowca, znajduje się wiele interesujących zabytków, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Oto niektóre z nich:

• Pałac Dietla, znany z bogatej architektury i historycznego znaczenia,
• Kościół ewangelicko-augsburski św. Jana Ewangelisty, miejsce ważnych wydarzeń religijnych,
• Kościół św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu, znany ze swojej pięknej architektury,
• Gmach dawnego Liceum im. Stanisława Staszica, który dziś pełni rolę częścią dziedzictwa edukacyjnego regionu,
• Kapliczka z 1863 roku przy ulicy Czeladzkiej, która stanowi piękny przykład lokalnej tradycji.

Te obiekty odzwierciedlają bogatą historię oraz różnorodność kulturową Pogoń, zachęcając do ich odkrywania i poznawania lokalnego dziedzictwa.

Inne obiekty i miejsca

W rejonie Sosnowca znajduje się szereg istotnych miejsc i obiektów, które warto poznać. Wśród nich wyróżnia się:

• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 5 w Sosnowcu im. św. Barbary, znany niegdyś jako Szpital Górniczy, który został włączony do tej dzielnicy w wyniku modyfikacji granicy między Sosnowcem a Będzinem,
• Klub im. Jana Kiepury,
• Hala widowiskowo-sportowa przy ulicy Stefana Żeromskiego,
• Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego,
• Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach Uniwersytetu Śląskiego,
• Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego,
• Sala Królestwa Świadków Jehowy,
• VI Liceum Ogólnokształcące im. Janusza Korczaka w Sosnowcu,
• Budynek Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego.

---

Oceń: Pogoń (Sosnowiec)

---