Stefan Cencek

---

Życiorys

Stefan Cencek, syn górnika Nikodema, który ciężko pracował w kopalni Renard, by zapewnić byt rodzinie, nie miał łatwego startu. Po ukończeniu szkoły podstawowej, w 1919 roku zdecydował się wstąpić do Wojska Polskiego, gdzie zaciągnął się ochotniczo i uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Niestety, został wzięty do niewoli.

W czasie, gdy znajdował się w obozie w Rosji Radzieckiej, zetknął się z ideologią marksistowską, która miała ogromny wpływ na jego późniejsze życie. Po zawarciu pokoju w Rydze w marcu 1921 roku, odzyskał wolność i powrócił do kraju. Od 1924 roku podejmował pracę w elektrowni w Będzinie, a w 1927 roku wstąpił do Koministycznej Partii Polski (KPP).

W okresie przed II wojną światową, jego działalność polityczna doprowadziła do kilku aresztowań z powodu działań komunistycznych. Po klęsce wrześniowej w 1939 roku intensyfikował swoje kontakty z byłymi członkami KPP. Angażował się w działalność Stowarzyszenia Przyjaciół ZSRR, a następnie w Polskiej Partii Robotniczej (PPR).

W jego mieszkaniu odbywały się regularne posiedzenia lokalnego Komitetu Okręgowego PPR, a także sztabu Gwardii Ludowej oraz Armii Ludowej. Spotykali się tam między innymi Józef Wieczorek oraz Stefan Franciszok. Wspólnie drukowali odezwy, a później urządzili drukarnię, w której wydawali m.in. „Trybunę Zagłębia”. Ponadto zorganizowano punkt kontaktowy dla łączników z Częstochowy.

W ruchy oporu aktywnie angażowali się również jego synowie. Od grudnia 1942 do czerwca 1943 roku, Stefan, znany jako „Twardy”, pełnił funkcję sekretarza Komitetu Dzielnicowego PPR, a później zaangażował się w okręgową technikę partyjną. Od września 1944 roku był członkiem Komitetu Podokręgowego PPR w Sosnowcu. Niestety, 23 grudnia 1944 roku, został aresztowany razem z żoną i synami, a następnie deportowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen, gdzie w styczniu 1945 roku poniósł śmierć.

---

Oceń: Stefan Cencek

---