Tomasz Turowski

---

Życiorys

Jego ojciec, Stanisław, był prawnikiem, a matka lekarzem okulistą. Po zakończeniu studiów z zakresu rusycystyki na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, w młodym wieku wydał dwa tomiki poezji. Istotnym elementem jego kariery była współpraca z krakowską Piwnicą pod Baranami. Po rozpoczęciu działalności w 1972 roku, związał się z polskim wywiadem, zaczynając swoją służbę jako oficer w Wydziale XIV Departamentu I MSW PRL, a później w Zarządzie Wywiadu Urzędu Ochrony Państwa oraz Agencji Wywiadu.

W 1975 roku został przydzielony do tajnej misji przeniknięcia do zakonu jezuitów w Watykanie. Początkowo miał zgłosić się do zakonu w Krakowie, jednak nie został tam zaakceptowany, a ostatecznie przyjęto go w Warszawie. Krótkotrwały okres spędził w nowicjacie w Kaliszu, a w 1974 roku wyjechał do Rzymu. W formalnym przyjęciu do zakonu w Fiumicino pomogła mu osoba o nazwisku Antoni Mruk, który z racji jego znajomości języka rosyjskiego i wykształcenia powierzył mu tłumaczenie poufnych dokumentów.

Turowski był także pracownikiem Sekcji Polskiej Radia Watykańskiego, a jego rola jako „nielegała”, czyli szpiega nieposiadającego funkcji dyplomatycznych, wymagała przygotowania specjalnego życiorysu do misji wywiadowczych. W rejestrze działał pod numerami „10682” i „9596”, a w wewnętrznej dokumentacji Departamentu I korzystał z kryptonimów „Orsom” oraz „Ritter”, używając także bezpiecznego nazwiska Dzierżoń.

W Rzymie ukończył filozofię na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Dzięki znajomości z kardynałem Karolem Wojtyłą z czasów studiów, miał listy polecające od niego oraz biskupów zajmujących się polską emigracją. W trakcie studiów mieszkał w zakonnym domu i pracował w sekcji wschodniej Radia Watykańskiego. Po wyborze Wojtyły na papieża wielokrotnie kontaktował się z nim, uczestnicząc w nagrywaniu jego radiowych wystąpień.

W 1980 roku przeszedł z zakonu jezuitów z Rzymu do Paryża, gdzie badał polską opozycję na terenie Francji. Pracował również w Meudon Centre Russe, jezuickim ośrodku nauczania języka oraz kultury rosyjskiej, a także współpracował z redakcją wydawnictwa Editions Spotkania, gdzie poznał Piotra Jeglińskiego. W Paryżu zaangażował się w wydawanie emigracyjnego pisma „Libertas” oraz ukończył jezuicką uczelnię Centre Sèvres.

W 1984 roku Turowski nagle opuścił Francję. Jako powód podano odmowę przyjęcia święceń oraz wystąpienie z zakonu. Po powrocie do Polski zaczął współpracować ze Stronnictwem Demokratycznym, gdzie objął redagowanie pism „Epoka” oraz „Myśl Demokratyczna”. W latach 1970–1989 był publicystą w takich periodykach jak „Chrześcijanin w świecie”, „Życie Literackie” oraz „Tygodnik Demokratyczny”. Dodatkowo pracował nad publikacjami książkowymi, pisał hasła do Filozoficznej Encyklopedii Uniwersalnej, wydanej w Paryżu.

W kolejnych latach pozostał aktywny w strukturach wywiadu PRL, a po jego upadku, przeszedł pomyślną weryfikację w 1990 roku. Na początku lat 90. pełnił rolę doradcy przy prywatyzacji stoczni w Szczecinie. 3 maja 1993 roku rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, gdzie zajmował się działem rosyjskim, a później był wicedyrektorem w Departamencie Europa II. Od 1996 do 2001 roku był radcą oraz ministrem pełnomocnym Ambasady RP w Moskwie.

W 1998 roku rosyjska „Niezawisimaja Gazieta” wymieniła go jako jednego z 19 pracowników polskiej ambasady w Moskwie, pełniących funkcje „wykraczające poza ramy działalności dyplomatycznej”. Na podstawie wniosku ministra spraw zagranicznych Władysława Bartoszewskiego, 1 września 2001 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski mianował go ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym RP w Republice Kuby, gdzie działał do 31 sierpnia 2005 roku, nawiązując kontakty z kubańską opozycją.

Równocześnie był oficerem służb wywiadowczych III RP, najpierw w Zarządzie Wywiadu Urzędu Ochrony Państwa, później do 2007 roku w Agencji Wywiadu, gdzie jego działalność dyplomatyczna była traktowana jako przykrywka.

W 2005 roku powrócił do Polski, a 1 lutego 2007 roku minister spraw zagranicznych Anna Fotyga nadała mu tytuł ambasadora tytularnego. Od tamtej pory pracował w Departamencie Strategii i Planowania Polityki Zagranicznej aż do 11 maja 2007 roku. Po odejściu z dyplomacji założył prywatną firmę, a po ukończeniu 60. roku życia przeszedł na emeryturę z Agencji Wywiadu.

Na przełomie 2009/2010 roku pełnił funkcję ministra pełnomocnego w Ambasadzie RP w Moskwie, a 15 lutego 2010 roku objął kierownictwo tamtejszego wydziału politycznego. Wśród nazwisk wymienianych jako potencjalni przyszli ambasadorowie RP przy Stolicy Apostolskiej, podawany był również jego. W kwietniu 2010 roku współorganizował wizytę prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego w Smoleńsku, a w dniu katastrofy, 10 kwietnia 2010 roku, był na lotnisku Siewiernyj jako przedstawiciel polskiej ambasady.

W pierwszych dniach po katastrofie pełnił rolę gospodarza w ambasadzie, a 6 maja 2010 roku uczestniczył w spotkaniu rosyjskich i polskich śledczych dotyczących badań nad tą tragedią. 5 lutego 2011 roku, z uwagi na prowadzony proces lustracyjny, zrezygnował z pracy w oficjalnej dyplomacji w Rosji, a w lipcu 2009 roku złożył oświadczenie lustracyjne, w którym zadeklarował brak kontaktów z PRL-owskimi służbami specjalnymi. 17 grudnia 2010 roku IPN wniósł o jego lustrację w związku z fałszywym oświadczeniem.

10 października 2011 roku Sąd Okręgowy w Warszawie uznał jego oświadczenie za niezgodne z prawdą, a Turowskiego za kłamcę lustracyjnego. Dopiero w lutym 2012 roku został prawomocnie oczyszczony z tych zarzutów. W marcu 2013 roku Sąd Najwyższy oddalił kasację, którą złożył prokurator generalny.

W październiku 2013 roku nakładem wydawnictwa Agora ukazała się książka wywiad-rzeka autorstwa Wojciecha Czuchnowskiego i Agnieszki Kublik, w której Turowski opowiada o swoim życiu. Od 2020 roku publikował artykuły w „Dzienniku Trybuna”, podejmujące tematykę polskiego wywiadu. Ponadto jest autorem kilku sensacyjnych książek, które ukazały się w wydawnictwach Melanż i Fundacja Oratio Recta, w których poprzez fabułę ukazuje geopolityczny kontekst i niebezpieczeństwa świata polityki.

W 2021 roku wydano jego książkę Oko smoka, pierwszy tom trylogii „Zabij pożyczonym mieczem”. Natomiast w 2023 roku światło dzienne ujrzały dwa kolejne tomy, zatytułowane Chichot hieny oraz Wzrok cerbera.

Książki

Oto wybór książek autorstwa Tomasza Turowskiego, który zyskał uznanie dzięki swoim kontrowersyjnym i intrygującym publikacjom:

• Dżungla we krwi. Roślina świętej śmierci (Wydawnictwo Melanż, 2015; ISBN 978-83-643-7823-2),
• Moskwa nie boi się krwi. Szalone lata dziewięćdziesiąte (Wydawnictwo Melanż, 2016; ISBN 978-83-643-7837-9),
• Krwawiące serce Azji. Korzenie kalifatu (Wydawnictwo Melanż, 2016; ISBN 978-83-643-7829-4),
• Egzekucja. Odrąbać łeb wielkiego szatana (Wydawnictwo Melanż, 2018; ISBN 978-83-643-7860-7),
• Oko smoka. Zabij pożyczonym mieczem (Fundacja Oratio Recta, 2021; ISBN 978-83-64407-89-5).

Życie prywatne

Po powrocie z Francji w połowie lat 80. Tomasz Turowski zdecydował się na ważny krok w swoim życiu osobistym.

Zawarł związek małżeński z obywatelem Hiszpanii, Marią de Dios. Wspólnie wychowują dwie córki, co stanowi istotny element ich rodziny.

---

Oceń: Tomasz Turowski

---