Dańdówka

---

Historia

Miejscowość ta ma swoje początki w I połowie XVIII wieku, kiedy to powstała jako południowo-zachodni przysiółek Klimontowa. W miarę upływu czasu, Dańdówka zaczęła się rozwijać, korzystając nie tylko z funkcji rolniczych, ale również z górnictwa, które odegrało kluczową rolę w jej historii.

Na przełomie XVIII i XIX wieku, z inicjatywą odkrywkowej kopalni węgla, która zlokalizowana była w rejonie działek i domu parafialnego, nastąpił dynamiczny rozwój. Dodatkowo, na północ od ulicy Daniłowskiego zbudowano kopalnię glinki, która powiązana była z hutą cynku, zamkniętą w drugiej połowie XIX wieku. Mimo to, budynek huty przetrwał do lat 50. XX wieku.

w początki XX wieku powstała walcownia Renarda, obok której zrealizowano jedno z najatrakcyjniej zachowanych osiedli patronackich w Zagłębiu Dąbrowskim – „Walcownia” (niem. „Walzwerk-Kolonie”). Do końca XIX wieku zabudowywano tereny przy ulicach takch jak Daniłowskiego, 11 Listopada oraz Jedności, a także pojawiły się liczne kolonie robotnicze. W latach 50. XX wieku rozpoczęto budowę osiedla przy ulicy Jodłowej oraz Wrzosowej.

W socjalistycznych latach, istotne znaczenie miały wydarzenia takie jak:

• 15 stycznia 1952 r. – uruchomienie pierwszego połączenia tramwajowego ze Śródmieściem Sosnowca,
• 1953 r. – przyłączenie miejscowości do Sosnowca.

Od lat 70. XX wieku coraz intensywniej rozwijał się obszar ulicy Kalinowej, a rozbudowa osiedla trwała aż do lat 90. XX wieku. W nowo powstałych blokach w latach 70. i 80. na Walcowni, a także w centrum Dańdówki, powstały liczne nowe budynki mieszkalne, znane choćby pod nazwą Alcatraz. Również w latach 90. XX wieku zrealizowano nową zabudowę na obszarze ulicy Wojska Polskiego, wykorzystując konstrukcje niedokończonych wieżowców dawnej Huty Cedler, która pozostaje jednym z głównych pracodawców w tej dzielnicy.

W okresie 60-70. XX wieku zbudowano nowe zakłady przemysłowe położone pomiędzy ulicami Niwecką a Wojska Polskiego, w tym zakłady mleczarskie (dzisiejszy Jogser), a także bazy transportowe SPBP. Na „starej” Dańdówce powstała fabryka domów, której pozostałości możemy dostrzec do dzisiaj.

Pod koniec lat 90. XX wieku, na terenach byłych obszarów górniczych oraz przed zagospodarowaniem terenów nieczynnej fabryki domów, uruchomiono nowe przestrzenie gospodarcze Dańdówki, obsługiwane przez takie firmy jak Bitron, Nadwozia Partner, oraz Caterpillar.

Ważnym elementem w obszarze tej miejscowości stał się nowoczesny Wydział Farmacji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, który przyciąga do Dańdówki wielu studentów. W roku 2012 zainwestowano także w rozwój infrastruktury na lewym brzegu Bobrka, gdzie wybudowano nową drogę do terenów inwestycyjnych, korzystając z obszaru byłej kopalni piasku oraz ul. Kujawskiej i jej kontynuacji.

Komunikacja

Kolejowa

Dańdówka jest miejscowością, przez którą przebiega Linia kolejowa nr 62, wchodząca w skład historycznej Kolei Iwanogrodzko-Dąbrowskiej. Wzdłuż tej trasy mieści się stacja Sosnowiec Dańdówka, obsługująca pociągi kursujące na trasie Katowice – Olkusz/Sędziszów/Kielce.

Miejska

W tej miejscowości funkcjonują również tramwaje i autobusy, które kursują na zlecenie ZTM.

Zabytki

Na terenie Dańdówki istnieje wiele interesujących zabytków, które odzwierciedlają jej bogatą historię. Wśród nich można wymienić:

• System schronów b-2, zwanych potocznie kochbunkrami, oraz transzei, które są umocnieniami ziemnymi z czasów II wojny światowej. Znajdują się one w obszarze leśnym przy ulicach Kalinowej i Bronowej,
• Ruiny tzw. Prochowni usytuowane w pobliżu basenów przy ul. Kalinowej, które datują się na okres przed I wojną światową,
• Pozostałości dawnej cynkowni, które obecnie są niewidoczne, jednak znajdują się m.in. pod dzwonnicą przy kościele przy ul. 11 Listopada,
• Osiedle patronackie przy ulicach Traugutta oraz Wojska Polskiego. Zachowało się tutaj ponad połowa budynków, w tym fragment najbardziej reprezentacyjnych tzw. domów francuskich. Niestety, wiele z budynków w tym kompleksie zniszczono pomiędzy linią kolejową a ul. Traugutta oraz na obszarze obecnego Parku przy ul. Kalinowej,
• Dawny trakt komunikacyjny Niwka – Henryków (Huta), który prowadził do Dąbrowy Górniczej (Huta Bankowa). Dziś fragmenty tego traktu to min. ul. Wojska Polskiego oraz 11 Listopada. Posiada on pierwotne oraz późniejsze utwardzenie, w tym kostkę klinkierową. Trakt został zbudowany w latach 30. XIX wieku,
• Osiedle patronackie Walcowni Renard, które powstało w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku. Pomimo, że większość zabudowy przetrwała, to w latach 80. XX wieku zniszczono część układu urbanistycznego, w tym tzw. łaźnię znajdującą się vis-à-vis dzisiejszej szkoły,
• Pozostałości dawnych biedaszybów, zlokalizowane w obrębie Dańdówki, w sąsiedztwie KSSE oraz w lesie przy ul. Kalinowej,
• Zabytkowe domy przy ul. 11 Listopada, które częściowo stanowią zabudowę patronacką z przełomu XIX i XX wieku,
• Budynek dawnej szkoły usytuowany na rogu ulic Wojska Polskiego i Niwecka, datowany na koniec XIX wieku, o konstrukcji ceglano-kamiennej. W późniejszym czasie został podwyższony o jedną kondygnację,
• Pojedyncze, stare domy z początku XX wieku, zlokalizowane w rejonie ulicy Daniłowskiego, które w większości nie mają wartości architektonicznej.

Inne obiekty i miejsca

W okolicy Dańdówki znajduje się szereg interesujących miejsc oraz obiektów. Oto niektóre z nich:

• ArcelorMittal Poland S.A. Oddział Sosnowiec, znany wcześniej jako Huta Cedler,
• Basen oraz park przy ulicy Kalinowej,
• Strefa przemysłowa Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (KSSE).

---

Oceń: Dańdówka

---