Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu

---

Historia

Budowę nowego murowanego kościoła zainicjował kapelan filialny parafii zagórskiej w Niwce, ks. Jan Zmarzlik. 18 września 1897 roku, ksiądz biskup Tomasz Teofil Kuliński położył kamień węgielny pod budowę projektowanej świątyni.

Od 1907 roku, budowa była kontynuowana przez ks. Franciszka Golę, któremu przydzielono wikariusza. W tym okresie uzyskano również status probostwa oraz zbudowano plebanię. Parafianie aktywnie angażowali się w proces gromadzenia funduszy na zrealizowanie tej świątyni.

Wsparcie dla budowy zapewniło także francuskie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, które było właścicielem kopalni „Jerzy”. W 1910 roku kościół został konsekrowany przez biskupa kieleckiego Augustyna Łosińskiego.

Fundatorami tej świątyni byli górnicy z kopalni „Jerzy”, przedstawiciele francuskiego Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych, hutnicy z huty „Staszic” oraz mieszkańcy Niwki.

Projektantem kościoła był architekt Józef Pomian-Pomianowski. Wnętrze kościoła zdobiła polichromia, której autorem byli artyści krakowscy: Piotr Niziński oraz współpracujący z nim malarze ze szkoły Jana Matejki, która, niestety, nie zachowała się do dzisiaj.

Architektura

Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu charakteryzuje się neogotyckim stylem architektonicznym, który wyróżnia się trzynawową strukturą pseudohali, obfitującą w liczne szczyty, wieżyczki oraz fryzy arkadowe i gzymsy. Budowla została stworzona z czerwonej cegły, która nie została pokryta tynkiem, co dodatkowo podkreśla jej unikalny charakter.

Na północnej stronie kościoła znajduje się domena architektury – 65-metrowa wieża dzwonnicy, która zdecydowanie dominuje nad głównym wejściem. Nad nim zainstalowano efektowny witraż, który przyciąga wzrok. Wieża otoczona jest mniejszymi wieżyczkami, a jej ściany zdobią dekoracyjne wsporniki w kształcie ludzkich twarzy oraz gargulce, które strzegą budynku z czterech stron świata. Co więcej, na każdej z boków dzwonnicy umieszczono okna z witrażami, które dodają uroku i elegancji.

Elewacje boczne kościoła mają pięć osi i są wspierane przez solidne przypory, które nadają konstrukcji stabilność oraz dodatkowy efekt wizualny. Drzwi do wnętrza są starannie wykonane z dębu i posiadają ozdobne okucia o motywach roślinnych, co wprowadza gości w majestatyczny klimat tego miejsca. Szklane witryny w oknach są zaprojektowane w formie ostrołukowej, wzbogacając tym samym ogólny wygląd budowli.

Wnętrze kościoła zachwyca także sklepieniem nawy, które jest krzyżowo-żebrowe. To, co przyciąga uwagę, to liczne malowidła, które przedstawiają ważne sceny biblijne oraz postacie świętych, nadając wnętrzu duchowego wymiaru i szczególnej atmosfery.

Zabytkowy wystrój i wyposażenie

Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu urzeka swoim wyjątkowym, zabytkowym wystrojem oraz bogatym wyposażeniem, które stanowi nieodłączny element jego historycznego znaczenia.

Wśród najważniejszych elementów, które można tu dostrzec, znajdują się:

• główny ołtarz oraz dwa ołtarze boczne, które zostały starannie wykonane z dębu przez utalentowanego artystę z Olkusza, Pawła Turbasa,
• ambona, która zachwyca swoją formą i detalami,
• konfesjonały, które zapewniają przestrzeń do sakramentu pokuty,
• organy, zbudowane przez znaną firmę J. Śliwińskiego we Lwowie, w początkowym okresie XX wieku,
• 14 obrazów, które przedstawiają stacje drogi krzyżowej, doskonale ilustrujący duchowe aspekty wiary.

Otoczenie kościoła

W bezpośrednim sąsiedztwie świątyni ulokowana jest zabytkowa kaplica o ośmiobocznym kształcie, starannie wzniesiona z czerwonej cegły. Wejście do tej wyjątkowej budowli zdobią piękne ostrołukowe drzwi, które przykuwają uwagę swoją architekturą.

Warto również zaznaczyć, że oryginalne stare ogrodzenie zostało zastąpione nowoczesnym rozwiązaniem, co wprowadza nowy kontekst do otoczenia kościoła.

Stan zabytku

W kościele św. Jana Chrzciciela można zaobserwować negatywne konsekwencje działalności górniczej, które wpłynęły na jego stan. Najbardziej dotkniętą częścią tej sacralnej budowli jest wieża główna, która wymaga szczególnej uwagi. Zawiera ona elementy, które zostały poddane przebudowie, w tym dzwonnicę, której hełm został nie tylko przekształcony, ale również nieznacznie obniżony, co wpływa na jego pierwotny wygląd.

---

Oceń: Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu

---