Kościół św. Joachima w Sosnowcu

---

Historia kościoła

W pierwszej połowie XIX wieku na terenach dzisiejszego Sosnowca miała miejsce dynamiczna konwergencja przemysłowa związana z górnictwem węgla kamiennego, która znacząco wpłynęła na rozwój lokalnej społeczności. W szczególności w latach 30. i 40. XIX wieku zaczęto intensywnie budować huty cynku oraz żelaza, co przyczyniło się do wzrostu liczby ludności w obszarze Zagórza, gdzie zamieszkiwała coraz większa liczba pracowników tego sektora.

W związku z tym, hrabina Jadwiga Mieroszewska, właścicielka dóbr Niwki i Zagórza, podjęła decyzję o wzniesieniu kościoła na własny koszt, co miało na celu zaspokojenie potrzeb religijnych rozwijającej się wspólnoty. Świątynia została zaprojektowana przez uznanych krakowskich architektów Stanisława Gołębiowskiego oraz Tomasza Majewskiego, a jej budowa trwała od 1848 do 1852 roku.

W trakcie realizacji projektu, w 1850 roku, siedziba parafii pod wezwaniem Świętych Piotra i Pawła została przeniesiona z Niwki do Zagórza. Dnia 17 września 1854 roku, biskup Tadeusz Łubieński dokonał poświęcenia kościoła, który odtąd nosił wezwanie św. Joachima. Z chwilą konsekracji, świątynia stała się kościołem parafialnym, a dotychczasowy kościół w Niwce otrzymał status filialnego. Pierwszym proboszczem parafii został ksiądz Walenty Macha.

W miarę jak osada rosła, pierwotny kościół okazał się niewystarczający. W 1898 roku ksiądz Józef Dutkiewicz, proboszcz parafii św. Aleksandra w Dąbrowie Górniczej, zwrócił się do władz Cesarstwa Rosyjskiego z wnioskiem o zgodę na budowę nowej świątyni. Niestety, jego prośba została odrzucona, a pozwolenie udzielono jedynie na rozbudowę istniejącej budowli.

Pomimo tego, ksiądz Dutkiewicz zdecydował się na budowę dużego, trójnawowego kościoła św. Joachima, stosując projekt Józefa Pomian-Pomianowskiego. Nowa świątynia powstała w ciągu dziesięciu lat, a jej budowa finansowana była z dobrowolnych składek robotników, lokalnych przedsiębiorców oraz samego proboszcza. Co ciekawe, stara świątynia nie została wyburzona, a zintegrowano ją z nowotworzonym kościołem, gdzie pełniła rolę monumentalnej kruchty. Dzięki temu cały proces budowy był zrealizowany zgodnie z wydanymi zezwoleniami, które fabrycznie dotyczyły jedynie rozbudowy.

Nowy kościół został konsekrowany 15 sierpnia 1910 roku przez biskupa kieleckiego Augustyna Łosińskiego, kończąc tym samym długi proces transformacji i umacniając rolę świątyni jako kluczowego miejsca kultu w Zagórzu.

Opis budynku

Kościół św. Joachima w Sosnowcu to imponująca budowla, która została wzniesiona w stylu neogotyckim. Jego struktura jest unikalna, bowiem powstała z dwóch świątyń, które połączyły się w miejscu, gdzie kiedyś znajdowało się wyburzone prezbiterium starszego kościoła. Starsza część tego kompleksu, będąca jednonawową budowlą z dwiema wieżami w fasadzie, ma prostokątny kształt, który tworzy kruchtę. Z kolei nowsza część została zaprojektowana na rzucie krzyża łacińskiego, wykazuje cechy trzynawowej pseudobazyliki z sześcioprzęsłowym korpusem oraz trójprzęsłowym transeptem, a także dwuprzęsłowym wydłużonym prezbiterium.

Wysokie wieże, które osiągają ponad 70 metrów, stanowią charakterystyczny element stylizacji kościoła, a jednocześnie są widoczne z dużych odległości. Zewnętrzne mury starszej części kościoła zostały zbudowane z kamienia pokrytego tynkiem, podczas gdy młodsza część wyróżnia się kolorową czerwoną cegłą. W ołtarzu głównym, stworzonym przez Przesmyckiego, znajduje się obraz przedstawiający wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, oraz figury św. Anny, św. Joachima i Matki Bożej. Dodatkowo dwa boczne ołtarze poświęcone są Matce Boskiej Częstochowskiej i św. Barbarze.

Elementy takie jak ambona, konfesjonały oraz stacje drogi krzyżowej zostały wykonane przez Pawła Turbasa, rzeźbiarza z Olkusza, który jest rozpoznawany w Sosnowcu za swoje dzieła. Warto zaznaczyć, że dekret o zabytkowej malaturze z 1934 roku, wykonanej przez firmę „Styl” pod kierunkiem Zygmunta Milli’ego, przyciąga uwagę zwiedzających, podobnie jak organy z 1902 roku, produkcji Adolfa Antoniego Homana, oraz nowoczesne witraże autorstwa Elżbiety i Aleksandra Kozerów.

Opisując historię tego miejsca, warto wspomnieć, iż 23 lutego 1960 roku kościół św. Joachima został wpisany na listę zabytków, co podkreśla jego ogromne znaczenie. W 1986 roku nowym proboszczem został ks. Stanisław Kocot, który rozpoczął długotrwały remont świątyni, mający na celu jej przywrócenie do stanu pierwotnego. W ramach prac, wymieniono więźbę dachową na miedzianą blachę, a także dokonano przeglądu instalacji elektrycznej i okien, co znacznie poprawiło komfort użytkowania.

Dzięki remontowi, zrealizowanemu zgodnie z nowoczesnymi standardami, przestrzenie wewnętrzne kościoła zyskały nową posadzkę, a także nowe ławki oraz żyrandole. Prace konserwatorskie objęły również zabytkowe ołtarze i ambonę. Na wieży zachodniej umieszczono trzy nowe dzwony, wykonane przez renomowaną pracownię ludwisarską Felczyńskich z Przemyśla.

14 czerwca 2000 roku, na placu przy ul. Gwiezdnej w Sosnowcu, biskup diecezjalny Adam Śmigielski dokonał koronacji zabytkowej figury Matki Bożej, pochodzącej z ołtarza głównego. W 2022 roku kościół został wzbogacony o monumentalne figury drogi krzyżowej, ustawione przy przykościelnym placu, a w południowo-zachodniej części kościoła została udostępniona kaplica z całodzienną adoracją Najświętszego Sakramentu, której celem jest zaspokojenie duchowych potrzeb wspólnoty.

Miejsce pamięci

Kościół św. Joachima w Sosnowcu to świątynia, w której pielęgnowane są tradycje patriotyczne. Przed wejściem do tej wyjątkowej budowli umieszczono tablicę, która upamiętnia polskich oficerów tragicznie pomordowanych w Katyniu w 1940 roku. Oprócz tego, znajduje się tam tablica ku czci księdza Jerzego Popiełuszki, który był kapelanem NSZZ „Solidarność” i został zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa.

Wewnątrz, obok głównego ołtarza, możemy dostrzec niezwykłą pamiątkę – tron, na którym zasiadał św. Jan Paweł II podczas swojej wizyty w Sosnowcu w dniu 14 czerwca 1999 roku. To miejsce przypomina o ważnych momentach w historii kraju oraz o ludziach, którzy wnieśli znaczący wkład w jego kształtowanie.

Oficjalna strona internetowa

Dla tych, którzy planują wizytę w Sosnowcu, oficjalna strona internetowa Kościoła św. Joachima jest cennym źródłem informacji. Można tam znaleźć szczegółowe dane dotyczące zarówno samego kościoła, jak i innych zabytków w mieście.

Wśród głównych atrakcji Sosnowca wymienia się:

• Dom Ludowy,
• Sosnowiec Główny,
• Sosnowiec Maczki,
• Gmach dawnego Liceum im. S. Staszica,
• Cmentarz Wielowyznaniowy,
• Mauzoleum rodziny Dietlów,
• grobowiec rodziny Meyerholdów.

Zamki, Dwory, Pałace	Zamek Sielecki Pałac Dietla Pałac Ernsta Schöna Pałac Oskara Schöna Pałac Wilhelma Dwór Mieroszewskich
Obiekty sakralne	Cerkiew Wiary, Nadziei i Miłości Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP Kościół ewangelicki Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny Kościół św. Barbary Kościół św. Jana Chrzciciela Kościół św. Joachima Kościół św. Tomasza Apostoła
Parki i ogrody	Park Dietla Park Mieroszewskich Park Sielecki Park Schöna (Ostra Górka) Park Schöna (Środula)
Obiekty zniszczone	Cerkiew św. Katarzyny Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy

Te miejsca są nieodzowną częścią krajobrazu miejskiego i stanowią punkty, których nie można pominąć przy zwiedzaniu Sosnowca.

---

Oceń: Kościół św. Joachima w Sosnowcu

---