Andrzej Kowalski (1930–2004)

---

Życiorys

W 1955 roku Andrzej Kowalski zakończył swoje studia na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie uzyskał dyplomy: z malarstwa pod kierunkiem Adama Marczyńskiego oraz z grafiki u Ludwika Gardowskiego. Od 1957 roku, artysta stał się członkiem Grupy Zagłębie, a rok później dołączył do Grupy Krakowskiej.

W okresie od 1958 do 1959 roku Kowalski pracował w zespole redakcyjnym „Zebry”, gdzie publikował serię krótkich impresji. Zdobył również doświadczenie, współpracując z eksperymentalnym „Teatrem 38” w Krakowie w latach 1958-1960. W 1965 roku przyjął członkostwo w Grupie Arkat. Jego działalność dydaktyczna była równie ważna; od 1959 aż do 2003 roku pracował w katowickiej filii ASP w Krakowie, gdzie pełnił funkcje dziekana i prorektora, a także kierował Pracownią Rysunku i Malarstwa oraz Katedrą Kształcenia Ogólnoplastycznego.

W latach 1972–1975 Kowalski był prodziekanem, a od 1981 dziekanem filii ASP; zrezygnował z tej roli w 1982 roku po odbyciu internowania podczas stanu wojennego, który rozpoczął się 13 grudnia 1981 roku. Równolegle do działalności w Katowicach, w latach 1975-1978 uczył także w filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym, a w latach 1989-1990 wykładał na Wydziale RTV UŚ.

W latach pięćdziesiątych artysta tworzył głównie abstrakcyjne obrazy, które charakteryzowały się dużymi, nieregularnymi, kolorowymi płaszczyznami, w których dominowały żółcienie i brązy, zachowując przy tym wewnętrzną harmonię oraz geometryczną równowagę. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych do jego kompozycji zaczęły wkradać się obiekty, a abstrakcje stały się bardziej fakturalne, z kolei obrazy figuralne nabrały ekspresyjności (jak w przypadku „Piety wietnamskiej”, 1967) i metaforycznego przekazu (np. „Śmierć konia”, 1969). W latach siedemdziesiątych Kowalski zaprzestał swojej działalności wystawienniczej.

W osiemdziesiątych latach artysta silnie związany był z ruchem kultury niezależnej, co zaowocowało wystawami w kościołach. Oprócz malarstwa abstrakcyjnego, tworzył także liczne, ekspresyjne sceny. Od lat siedemdziesiątych angażował się w projekty sakralne, m.in. w Będzinie (kościół św. Trójcy, 1974), Mikołowie – Kamionce (1976), Boguszowicach (1978), Jaśle (1980) oraz Brudzowicach koło Siewierza, gdzie zrealizował obraz w ołtarzu głównym oraz drogę krzyżową (1985) w kościele w Świętochłowicach – Chropaczowie (droga krzyżowa w 1991 roku).

Twórczość Andrzeja Kowalskiego obejmowała różnorodne formy artystyczne, w tym malarstwo sztalugowe, ścienne, mozaikę, rysunek i grafikę. Artysta miał zaszczyt wystawiać swoje prace zarówno w kraju, jak i zagranicą; jego dzieła znajdują się m.in. w Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, Muzeum Śląskim w Katowicach, Muzeum Historii Katowic, Muzeum Archidiecezjalnym w Katowicach oraz Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, a także w licznych kolekcjach prywatnych.

Jako pisarz, Kowalski jest autorem powieści „Powrót”, wydanej przez PAX pod pseudonimem Andrzej Seweryn; tematyka jego prozy oraz teksty publikowane w drugim obiegu pod pseudonimem Andrzej Surowiec wzbogaciły polską literaturę. W 1993 roku artysta został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

---

Oceń: Andrzej Kowalski (1930–2004)

---