Wacław Urban

---

Życiorys

Wacław Urban był synem Jana, który pracował jako inżynier górnictwa. Jego matka, Janina, pochodziła z szlacheckiej rodziny Czarnockich. Wykształcenie podstawowe otrzymał w rodzinnym domu, a następnie, w trudnych czasach wojny, uzupełnił je podczas tajnych kompletów w Siennicy. W 1948 roku z sukcesem ukończył maturę w liceum matematyczno-przyrodniczym w Dąbrowie Górniczej.

Wbrew oczekiwaniom rodziców, którzy marzyli o tym, aby został lekarzem, rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, które zakończył w 1952 roku. Jego rozprawa doktorska zatytułowana „Chłopi wobec reformacji w Małopolsce w drugiej połowie XVI wieku” została obroniona w 1957 roku na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UJ. W 1967 roku uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego na podstawie pracy „Studia z dziejów antytrynitaryzmu na ziemiach czeskich i słowackich w XVI i XVII wieku”, która została wyróżniona nagrodą Ministerstwa Oświaty i Szkolnictwa Wyższego.

W 1978 roku Wacław Urban otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. Początkowo prowadził zajęcia dydaktyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1970 roku związał się z Wyższą Szkołą Nauczycielską w Kielcach, która z czasem przekształciła się w Wyższą Szkołę Pedagogiczną, a następnie w Akademię Świętokrzyską. Wraz z Zenonem Guldonem zainicjował utworzenie w WSN Samodzielnego Zakładu Historii, którym kierował od 1974 roku. Po przekształceniu jednostki w Instytut Historii w 1976, pełnił tę rolę jeszcze do 1981 roku. W latach 1972–1978 był także prorektorem kieleckiej uczelni.

Po objęciu stanowiska profesora nadzwyczajnego w 1978 roku, a następnie profesora zwyczajnego w 1994 roku, podczas swojej kariery akademickiej odbył kilka staży zagranicznych. Swój pierwszy staż zrealizował w Czechosłowacji (1959–1960), następnie przebywał na Węgrzech (1967), a w roku 1980 odwiedził Republikę Federalną Niemiec.

Wielkim mentorem Wacława Urbana był Kazimierz Lepszy. Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się głównie na historii kultury i religii renesansu. Specjalizował się w unitarianizmie czeskim, historii polskiej wsi oraz dziejach reformacji w środkowo-wschodniej Europie. W ramach serii „Dzieje Narodu i Państwa Polskiego” opublikował znaczącą pracę pt. „Epizod reformacyjny” w 1988 roku. Ponadto, był aktywnym współpracownikiem Polskiego Słownika Biograficznego, gdzie zamieścił około 50 biogramów. W sumie jego dorobek wydawniczy obejmuje blisko 600 prac.

Urban był także członkiem Kieleckiego Towarzystwa Naukowego oraz Radomskiego Towarzystwa Naukowego. Otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, co odzwierciedla jego wkład w rozwój nauki i kultury w Polsce.

Wybrane publikacje

W dorobku badawczym Wacława Urbana można wyróżnić szereg znaczących publikacji, które analizują różnorodne aspekty historii społecznej i gospodarczej Polski. Oto niektóre z nich:

• poddani szlacheccy w województwie krakowskim w drugiej połowie XVIII wieku i ich opór antyfeudalny, Wrocław 1958,
• chłopi wobec reformacji w Małopolsce w drugiej połowie XVI w., Kraków 1959,
• wieś podkrakowska w dobie nowożytnej. Dzieje Bibic w latach 1475–1918, Kielce 1976,
• epizod reformacyjny, Kraków 1988 (Dzieje Narodu i Państwa Polskiego),
• dwa szkice z dziejów reformacji, Kielce 1991.

---

Oceń: Wacław Urban

---