IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Sosnowcu

---

Historia

Historia IV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Sosnowcu ma swoje korzenie w III Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Prusa, które powstało w 1894 roku. Otwarcie Sosnowieckiej Szkoły Realnej miało miejsce dzięki wsparciu niemieckiego przemysłowca Henryka Dietla, a w uroczystości wzięli udział przedstawiciele carskiej Rosji, ponieważ Sosnowiec znajdował się pod zaborem rosyjskim. To wydarzenie miało ogromne znaczenie, ponieważ szkoła ta stała się pierwszą szkołą średnią w Zagłębiu Dąbrowskim. W 1898 roku oddano do użytku nowoczesny gmach w stylu neorenesansowym, który pełnił funkcję siedziby szkoły aż do 1970 roku.

Ze względu na prywatne, niemieckie finansowanie, szkoła była znacznie mniej narażona na działania rusyfikacyjne niż inne placówki w Kongresówce. Uczniowie mieli możliwość korzystania z języka polskiego w czasie przerw, chociaż zajęcia prowadzone były w języku rosyjskim, co i tak było zgodne z ówczesnym prawem.

W końcu XIX wieku wśród uczniów Sosnowieckiej Szkoły Realnej zaczęły powstawać tajne grupy młodzieżowe o charakterze patriotycznym, które dążyły do samokształcenia. Wydawano również tajne pismo „Węzeł”. W 1905 roku, w odpowiedzi na wzrastające napięcia, wybuchł strajk polskich robotników, który miał na celu wyzwolenie szkolnictwa spod wpływów rusyfikacji, oraz wprowadzenie polskiej biblioteki i obowiązkowego nauczania w naszym języku. W odpowiedzi na ten ruch, młodzież zorganizowała szkolny strajk sprzeciwiający się władzom carskim, a w obronie języka polskiego i narodowego charakteru szkoły.

Jednakże strajki zostały brutalnie stłumione, czego tragicznym skutkiem była śmierć jednego z uczniów, Aleksandra Malewicza. To wydarzenie wstrząsnęło całą społecznością, w wyniku czego wielu uczniów zaprzestało uczęszczania na lekcje i zaczęło organizować tajne komplety. Gdy sytuacja ustabilizowała się, rodzice, którzy pragnęli kształcenia swych dzieci w języku polskim, stworzyli Gimnazjum Klasyczne, które później przekształcono w Szkołę Handlową, gdzie już oficjalnie nauczano w języku polskim.

Szkoła Realna, mimo że kontynuowała naukę po rosyjsku, została zamknięta przez Niemców w czasie I wojny światowej. W 1916 roku, placówka przewartościowała swoje działania i przekształciła się w 8-klasową Wyższą Szkołę Realną, przyjmując imię Stanisława Staszica. Z chwilą odzyskania niepodległości, zgodnie z zarządzeniem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 9 września 1919 roku, szkoła stała się państwowa, zyskując miano Gimnazjum Państwowego im. Stanisława Staszica.

W czasie, gdy w sąsiednim Śląsku trwała walka, wielu uczniów starszych klas wstąpiło do Wojska Polskiego, a niektórzy z nich polegli w boju, tak jak Edward Stacherski i Stanisław Latosiński. Mimo że szkoła była upaństwowiona, nauka w niej była płatna, a roczne opłaty osiągały wysokość miesięcznej pensji dobrze opłacanego urzędnika. Uczniowie z mniej zamożnych rodzin mogli korzystać z ulg, a niektórzy z nich zarabiali na czesne, dając korepetycje.

W 1937 roku utworzono „II Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Sosnowcu”, które obejmowało czteroletnie gimnazjum oraz dwuletnie liceum, a po wprowadzeniu reformy jędrzejewiczowskiej szkoła stała się placówką o charakterze męskim. W ostatnich latach przed wojną, szkoła znajdowała się pod adresem ulicy Stefana Żeromskiego 3.

Lata międzywojenne były czasem intensywnej pracy merytorycznej, w trakcie której szkoła wykształciła ponad 600 absolwentów, niektórzy z nich stali się młodymi podchorążami, którzy brali udział w kampanii wrześniowej. Po wybuchu II wojny światowej, w październiku 1939 roku, na wezwanie dyrektora W. Zillingera, grupa uczniów i absolwentów ratowała sztandar szkoły oraz kluczowe dokumenty.

Po zajęciu Sosnowca przez Niemców, gimnazjum oraz liceum zostały zamknięte, a w budynku ulokowano zawodową szkołę techniczną dla Niemców. Polscy uczniowie mogli uczęszczać tylko do podstawowych szkół, gdzie nauka była znacznie縮tionalna. W okresie okupacji nauczyciele i uczniowie przeszli do organizacji tajnego nauczania, co zaowocowało przeprowadzeniem pierwszego egzaminu dojrzałości w 1945 roku. W tym czasie Zillinger pełnił funkcję dyrektora, a w skład grona pedagogicznego tajnych kompletów wchodziły takie osoby jak: polonistka Jadwiga Makowska oraz nauczyciel matematyki, fizyki i chemii Stanisław Bomba.

Kiedy 27 stycznia 1945 roku zakończyła się niemiecka okupacja Sosnowca, już następnego dnia wznowiono normalną naukę w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. St. Staszica. W 1957 roku wprowadzono koedukację, co zmieniło charakter placówki, dotychczas żeńskiej. W 1970 roku szkoła przeniosła się do budynku, który wcześniej zajmowała szkoła podstawowa, a w dawnym gmachu swoją siedzibę znalazł Wydział Techniki Uniwersytetu Śląskiego.

W roku szkolnym 2005/2006 przy liceum utworzono Gimnazjum Dwujęzyczne nr 25. Obie szkoły połączono w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 15. Zgodnie z reformą oświaty w 2017 roku, Gimnazjum Dwujęzyczne nr 25 zlikwidowano 31 sierpnia 2019 roku. Z kolei 6 lipca 2023 roku, szkoła otrzymała akredytację International Baccalaureate Organization, co pozwoliło na przeprowadzanie matury międzynarodowej.

Miejsca w rankingach

IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Sosnowcu to instytucja edukacyjna, która z dumą może poszczycić się ponad 280 finalistami i laureatami olimpiad przedmiotowych na szczeblu centralnym. W ciągu swojej długiej historii szkoła została wielokrotnie doceniona w ogólnopolskich rankingach. Nie ma sobie równych, jeśli chodzi o oceny wśród liceów w Sosnowcu, będąc najlepiej ocenianym w tym regionie. Szczególnie znaczące było osiągnięcie w klasyfikacji krajowej, kiedy to w roku 2000 zajęło 15. miejsce w skali całej Polski.

Rok	Polska	Śląskie	Rok	Polska	Śląskie	Rok	Polska	Śląskie
_	_	_	2018	85	6	2008	24	2
_	_	_	2017	130	13	2007	29	3
_	_	_	2016	97	8	2006	35	5
_	_	_	2015	108	7	2005	21	2
2024	60	4	2014	143	9	2004	25	3
2023	42	3	2013	79	7	2003	23	_
2022	53	4	2012	96	11	2002	46	6
2021	75	8	2011	104	9	2001	47	_
2020	98	9	2010	91	12	2000	15	_
2019	105	8	2009	51	6	1999	23	_

Profil nauczania

IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Sosnowcu aktywnie angażuje się w różnorodne formy współpracy z instytucjami edukacyjnymi zarówno w Polsce, jak i za granicą. Ta otwartość na międzynarodowe doświadczenia przynosi korzyści uczniom, poszerzając ich horyzonty i możliwości nauki.

Profile w roku szkolnym 06/07

W roku szkolnym 06/07, uczniowie klas pierwszych rozpoczęli naukę w postaci sześciu profili, które oferują szeroki wachlarz przedmiotów. Dostępne profile to:

• profil matematyczno-informatyczny mat-inf (rozszerzona matematyka, fizyka, informatyka),
• profil matematyczno-geograficzny mat-geo (rozszerzona matematyka, geografia, przedsiębiorczość),
• profil humanistyczny hum (rozszerzony język polski, historia, WOK + filozofia),
• profil biologiczno-chemiczny z fizyką biol-chem-fiz (rozszerzona biologia, chemia, fizyka),
• profil biologiczno-chemiczny z matematyką biol-chem-mat (rozszerzona biologia, chemia, matematyka),
• profil historyczno-społeczny polit (rozszerzony polski, historia, WOS).

Profile w roku szkolnym 07/08

W kolejnym roku, czyli w 07/08, struktura nauczania została nieco zmodyfikowana, natomiast wiele z oferowanych profili pozostało niezmiennych:

• profil matematyczno-informatyczny mat-inf (rozszerzona matematyka, fizyka, informatyka),
• profil matematyczno-geograficzny mat-geo (rozszerzona matematyka, geografia, przedsiębiorczość),
• profil humanistyczny hum (rozszerzony język polski, historia, WOK + filozofia),
• profil biologiczno-chemiczny biol-chem (rozszerzona biologia, chemia, fizyka),
• profil historyczno-społeczny polit (rozszerzony polski, historia, WOS).

Profile w roku szkolnym 09/10

W roku szkolnym 09/10 także rozpoczęto naukę w dobrze znanych profilach, a obok wcześniej wymienionych, pojawił się nowy:

• profil matematyczno-informatyczny mat-inf (rozszerzona matematyka, fizyka, informatyka),
• profil biologiczno-chemiczny biol-chem (rozszerzona biologia, chemia, fizyka),
• profil historyczno-społeczny polit (rozszerzony polski, historia, WOS),
• profil lingwistyczno-społeczny l-s (rozszerzony polski, angielski, WOS).

Profile w roku szkolnym 24/25

Patrząc w przyszłość, w roku szkolnym 24/25 szkoła poszerza ofertę o nowe profile, które są bardzo atrakcyjne i zgodne z obecnymi trendami edukacyjnymi:

• profil matematyczno-informatyczny mat-inf (rozszerzona matematyka, fizyka, informatyka),
• profil biologiczno-chemiczny biol-chem (rozszerzona biologia, chemia, matematyka),
• profil matematyczno-informatyczny na poziomie dwujęzycznym (rozszerzona matematyka, fizyka, informatyka, j. angielski na poziomie dwujęzycznym),
• profil biologiczno-chemiczny biol-chem na poziomie dwujęzycznym (rozszerzona biologia, chemia, j. angielski na poziomie dwujęzycznym),
• profil biznesowy na poziomie dwujęzycznym (rozszerzona matematyka, geografia, biznes i zarządzanie, j. angielski na poziomie dwujęzycznym),
• profil humanistyczny na poziomie dwujęzycznym (rozszerzony j. polski, WOS, historia, j. angielski na poziomie dwujęzycznym),
• profil pre IB/IB (trzy przedmioty realizowane na poziomie SL/trzy przedmioty realizowane na poziomie HL).

Samorząd

W naszej placówce wprowadzamy unikalny system wyborów samorządowych, który angażuje uczniów do aktywnego współdecydowania o ważnych sprawach szkolnych. W tym celu tworzone są „partie”, składające się z uczniów, którzy opracowują zarówno skład, jak i program działania na nadchodzące wybory.

W ramach przygotowań do głosowania organizowane są kampanie wyborcze, które obejmują tworzenie ulotek, plakatów oraz innych materiałów promocyjnych. Uczniowie mają również możliwość wzięcia udziału w debatach, gdzie wszyscy uczniowie klas zebrani w sali gimnastycznej wysłuchują programów przedstawionych przez członków poszczególnych partii. Debaty są dynamiczne, wypełnione pytaniami, wzajemnymi zarzutami i krytyką ze strony konkurentów, co pozwala na dogłębne przedstawienie wszystkich punktów programu.

Oprócz wystąpień partii, uczniowie oraz nauczyciele mogą zadawać pytania, co wprowadza dodatkowy poziom interakcji. Całym procesem debaty kieruje obecny samorząd, który ma prawo ingerować i zadawać pytania, co zapewnia płynność i porządek w dyskusji.

Głosowanie odbywa się najpóźniej do 23 stycznia, po kilku dniach przerwy od debaty. W sytuacji, gdy w pierwszym głosowaniu nie uda się wyłonić zwycięzcy z ponad 51% głosów, przeprowadza się drugą turę, w której udział biorą dwie partie z najlepszym wynikiem w pierwszej turze. Zwycięska partia ma zaszczyt powołać nowy samorząd uczniowski, w tym przewodniczącego oraz jego zastępcę, pozostających na swoich stanowiskach przez rok. Przewodniczący może zostać odwołany jedynie w drodze referendum.

Od 23 stycznia 2024 roku zaszły ważne zmiany w regulaminie samorządu uczniowskiego. Wprowadzona została nowa struktura organizacyjna, przekształcając dotychczasowy model z jednego, samodzielnego komitetu w Radę Uczniowską, w której zasiadają przedstawiciele wszystkich komitetów wyborczych. Zmiany te rozszerzyły zakres obowiązków samorządu, a także wprowadziły nowe mechanizmy demokratyczne, w tym kontrolę nad działaniami samorządu uczniowskiego. Co więcej, sposób rozdzielania mandatów między komitety wyborcze został zmieniony na Metodę D’Hondta, co dodatkowo podnosi jakość demokratycznych procesów w naszej szkole.

Konkursy

IV Liceum Ogólnokształcące w Sosnowcu organizes various subject competitions that attract participants not only from the school, but also from other cities. These contests showcase a diverse range of skills and talents.

Wśród nich wyróżniają się:

• Kram z poezją – organizowany przez mgr Bożenę Wojciechowską-Karbownik,
• Bomba z matmy – konkurs matematyczny, który prowadzi mgr Grzegorz Walotka, dedykowany uczniom klas ósmych szkoły podstawowej,
• Konkurs Fizyczny im. Waldemara Zillingera.

Wymiany

Co roku w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Sosnowcu odbywa się niezwykle interesująca wymiana uczniowska. Proces ten rozpoczyna się od przyjęcia zagranicznych gości przez uczniów naszej szkoły, a następnie organizowana jest rewizyta, podczas której nasi uczniowie mają okazję odwiedzić partnerów.

W ciągu ostatnich lat uczniowie Staszica mieli zaszczyt gościć reprezentacje z różnych krajów. Wśród nich znaleźli się:

• Belgia – grupa uczniów z zaprzyjaźnionej szkoły w Edegem,
• Węgry – uczniowie z miasta partnerskiego Komarno,
• Uczniowie z Ukrainy,
• Holandia – grupa z Almende-Isala College w Silvolde.

Absolwenci

IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Sosnowcu ma bogatą historię, w trakcie której ukończyło je blisko 7 tysięcy ludzi. W gronie absolwentów znajduje się aż 76 profesorów, co świadczy o wysokim poziomie kształcenia jakie oferuje ta placówka.

Wśród znanych absolwentów szkoły należy wymienić:

• Ignacy Bereszko – wybitny polski inżynier, który odegrał kluczową rolę w elektryfikacji i energetyce w regionie Zagłębia Dąbrowskiego, był również aktywnym działaczem społecznym oraz przemysłowcem,
• Elżbieta Bieńkowska – w latach 2007-2013 pełniła funkcję ministra rozwoju regionalnego, natomiast od 2013 roku była wiceprezesem Rady Ministrów oraz ministrem infrastruktury i rozwoju, także senatorem VIII kadencji,
• Wojciech Brzoska – znany poeta,
• Leonard Danielewicz oraz Tadeusz Heftman – konstruktorzy maszyny deszyfrującej Enigma,
• Andrzej Dziuk – współzałożyciel oraz dyrektor Teatru im. St. I. Witkiewicza w Zakopanem, reżyser,
• Roman Gutowski – specjalista w dziedzinie mechaniki analitycznej i teorii stateczności,
• Jakub Karnowski – prezes PKP S.A. w latach 2012 – 2015,
• Jan Kiepura – uznawany za jednego z najwybitniejszych śpiewaków operowych,
• Miłosław Kołodziejczyk – biskup diecezji częstochowskiej, rektor Seminarium Duchownego w Częstochowie,
• Jerzy Kram – polski językoznawca oraz polonista, autor licznych publikacji metodyczno-dydaktycznych, wykładowca w szkołach średnich oraz ośrodkach doskonalenia zawodowego nauczycieli,
• Łukasz Lamża – filozof, dziennikarz naukowy oraz tłumacz,
• Jacek Majchrowski – prawnik i prezydent Krakowa,
• Wiktor Ostrowski – podróżnik, fotograf, taternik, alpinista i autor książek reportażowych,
• Adam Proń – chemik specjalizujący się w chemii materiałów, profesor Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej (Katedra Chemii i Technologii Polimerów) oraz pracownik Komisariatu ds. Energii Atomowej w Grenoble od 1998 roku,
• Marek Starowieyski – uznawany za światowej sławy patrologa ksiądz katolicki,
• Bogdan Suchodolski – filozof oraz historyk nauki i kultury, profesor, członek PAU oraz PAN,
• Bogumił Szmal – botanik oraz fizjolog roślin,
• Mieczysław Wolfke – fizyk znany z odkrycia ciekłego helu,
• Jarosław Wróbel – polski ekonomista i menedżer związany z sektorem energetycznym,
• Janusz Ziółkowski – socjolog, były szef Kancelarii Prezydenta RP.

Lista ta pokazuje, jak różnorodni są absolwenci tej szkoły, reprezentując różne dziedziny i osiągając niezwykłe sukcesy w swojej karierze. Recenzje tych ludzi wskazują na ich wpływ na różne aspekty życia społecznego, kulturalnego oraz naukowego, potwierdzając, że IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica odgrywa ważną rolę w kształtowaniu przyszłych liderów i specjalistów w Polsce.

Osobistości odwiedzające szkołę

W IV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Sosnowcu funkcjonuje wyjątkowa inicjatywa, jaką jest Klub Polityki. Jest on prowadzony przez emerytowanego nauczyciela historii, Janusza Kubickiego.

Klub ten regularnie organizuje spotkania, w których uczestniczą znane osobistości z różnych dziedzin, takich jak kultura, media oraz polityka. Spotkania te są otwarte dla wszystkich uczniów, co stanowi doskonałą okazję do poszerzenia wiedzy oraz nawiązywania kontaktów z wybitnymi postaciami.

Sport

Regaty Staszic vs. Plater

Od lat licea w Sosnowcu, czyli Staszic i Plater, angażują się w pasjonującą rywalizację. Początkowo stawiano na wyniki osiągane na maturach, w olimpiadach i konkursach, jednak ostatnio ich zmagania przybrały nową formę, porównywalną do nobliwego wyścigu pomiędzy Oksfordem a Cambridge.

Już od 11 lat, w czerwcu, odbywają się regaty na sosnowieckich Stawikach, w których uczestniczą drużyny reprezentujące obydwie szkoły. Celem jest zdobycie przechodniego pucharu. Jeśli jedna drużyna wygra przez trzy lata z rzędu, puchar staje się jej własnością. Dotychczasowe wyniki to 1997-2001 oraz 2006, 2009, gdzie triumfowała Plater, podczas gdy lata 2002-2005, 2007 oraz 2013 należały do Staszica. Jak widać, obecnie każda ze szkół posiada już jeden puchar na wyłączność.

Obóz narciarski

Co roku, tradycją stało się organizowanie zimowych obozów w Zakopanem, w które biorą udział pierwszoklasiści. Zaraz po zakończeniu pierwszego semestru, uczniowie wyruszają na tygodniowy oboz narciarski w malowniczej scenerii górskiej. Na obozie uczniowie mają szansę odkryć uroki narciarstwa oraz piękno Zakopanego.

Uczniowie zazwyczaj dzielą się na grupy, z których każda zajmuje jeden pensjonat. Zaawansowani narciarze są pod opieką doświadczonych instruktorów, którzy prowadzą ich na trudniejsze trasy, natomiast początkujący uczą się podstaw na łatwiejszych stokach, co sprawia, że każdy uczestnik znajduje coś dla siebie.

Inne imprezy sportowe

Rok szkolny w Staszicu obfituje w różnorodne imprezy sportowe, z naciskiem na turnieje piłki nożnej. Organizowane są one w różnych okazjach, takich jak Turniej Mikołajkowy, Turniej Na Dzień Chłopaka oraz Turniej z okazji Pierwszego Dnia Wiosny. Uczniowie z entuzjazmem zgłaszają swoje drużyny, które następnie są losowane do grup.

W dniu turnieju wszyscy uczniowie zbierają się w sali gimnastycznej, aby gorąco kibicować swoim kolegom. Rozgrywki trwają przez cały dzień i kończą się emocjonującym finałem. Ponadto, sala gimnastyczna Staszica, która jest jedną z największych w regionie, gości również pozaszkolne wydarzenia sportowe, takie jak miejskie i wojewódzkie turnieje w koszykówce oraz piłce ręcznej.

---

Oceń: IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Sosnowcu

---