Janusz Aleksander Ziółkowski, urodzony 6 kwietnia 1924 roku w Sosnowcu, a zmarły 5 kwietnia 2000 roku w Poznaniu, był wybitną postacią w polskiej nauce i życiu publicznym. Jako polski socjolog i profesor nauk humanistycznych, Ziółkowski znacząco wpłynął na rozwój badań społecznych w Polsce.
W swojej karierze pełnił również rolę działacza społecznego, angażując się aktywnie w sprawy społeczne i polityczne swojego kraju. Nie bez znaczenia było jego uczestnictwo w pracach parlamentu, gdzie zasiadał jako senator I kadencji.
W latach 1992–1995 Ziółkowski był także szefem Kancelarii Prezydenta RP, co podkreśla jego znaczenie w polskiej polityce oraz zaufanie, którym go obdarzono w trudnych czasach transformacji ustrojowej.
Życiorys
Janusz Ziółkowski rozpoczął swoją edukację w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Prusa w Sosnowcu, gdzie uczył się w latach 1936–1939. Po zakończeniu II wojny światowej, wiosną 1945 roku, zdał maturę w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica, również w Sosnowcu. Następnie stał się absolwentem Uniwersytetu Poznańskiego, a także London School of Economics and Political Science.
Wkrótce po wojnie związał się z Miejską Radą Narodową w Poznaniu, gdzie rozpoczął swoją karierę zawodową. W 1956 roku objął stanowisko adiunkta na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1972 roku uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych, co przyniosło mu uznanie w środowisku akademickim.
Ziołkowski pracował również w międzynarodowych instytucjach, takich jak UNESCO, mając okazję pracować w Nowym Delhi oraz Paryżu, a także brał udział w działaniach Rady Europy. W 1981 roku został demokratycznie wybrany na rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, jednak wkrótce potem, w wyniku interwencji ówczesnych władz komunistycznych, został usunięty z tej ważnej pozycji.
W 1989 roku aktywnie uczestniczył po stronie „Solidarności” w obradach Okrągłego Stołu, w podzespole zajmującym się nauką, oświatą oraz postępem technicznym. Jako członek Komitetu Obywatelskiego, współpracował z Lechem Wałęsą. Po odbyciu wyborów parlamentarnych, z ramienia KO, zasiadł w Senacie I kadencji. Należał do Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, a w latach 1991–1992 pełnił funkcję sekretarza stanu do spraw stosunków międzynarodowych w Urzędzie Rady Ministrów. Od 1 listopada 1991 roku był pełnomocnikiem szefa Kancelarii Prezydenta, a od 17 marca 1992 do 11 maja 1995 roku zasiadał na stanowisku szefa tego urzędu.
Janusz Ziółkowski zmarł 5 kwietnia 2000 roku w Poznaniu. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan, gdzie został pochowany, pozostawiając za sobą bogaty dorobek zawodowy oraz niezatarte ślady w polskiej nauce i polityce.
Publikacje
Janusz Ziółkowski zalicza się do czołowych postaci w dziedzinie nauk społecznych, autorstwo jego prac obejmuje około 130 publikacji, które dotyczą różnych aspektów życia społecznego i gospodarczego. Jego badania koncentrowały się na obszarach takich jak socjologia miasta, rozwój gospodarczy, religia oraz demografia.
Wśród jego znaczących dzieł można wymienić:
- Sosnowiec – drogi i czynniki rozwoju miasta przemysłowego (1960),
- Urbanizacja, miasto, osiedle (1965),
- Poznań – społeczno-przestrzenne skutki industrializacji (red.; 1967),
- Socjologia i planowanie społeczne (red.; 1972),
- Czym jest dla Ciebie miasto Poznań? (red.; 1984).
Odznaczenia i wyróżnienia
Janusz Ziółkowski, znany z licznych osiągnięć, został odznaczony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, które uznają jego wkład w rozwój społeczności i współpracy międzynarodowej.
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1995 roku,
- znak uznania jego zasług dla kraju,
- Komandor Legii Honorowej, nadany przez Francję,
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN, wyróżnienie z Niemiec,
- Tytuł honorowego obywatela Poznania (od 1993 roku),
- oraz Sosnowca (od 1992 roku).
Upamiętnienie
W 2013 roku na cześć Janusza Ziółkowskiego nadano imię skwerowi, który znajduje się u zbiegu ulic Marcelińskiej, Grochowskiej oraz Rycerskiej w Poznaniu, w dzielnicy Grunwald. Rok później, w 2014, odbyła się ceremonia odsłonięcia obeliska z piaskowca, który upamiętnia jego osobę. Twórcą tego dzieła jest profesor Hanna Ograbisz-Krawiec.
Życie prywatne
Janusz Ziółkowski jest mężem Hanny z domu Matuszewskiej oraz dumnym ojcem pięciorga dzieci. Wśród nich znajdują się Adam oraz Marek Ziółkowski.
Przypisy
- Na Grunwaldzie odsłonięto obelisk prof. Janusza Ziółkowskiego. poznan.pl, 26.06.2014 r. [dostęp 04.06.2016 r.]
- Ulica Żołnierzy Wyklętych i skwer prof. Janusza Ziółkowskiego. gloswielkopolski.pl, 05.09.2014 r. [dostęp 04.06.2016 r.]
- Poczet Rektorów 1919–2008: Janusz Ziółkowski. amu.edu.pl. [dostęp 04.06.2016 r.]
- Honorowi i zasłużeni obywatele Miasta Poznania: 1993. poznan.pl. [dostęp 17.02.2013 r.]
- Magdalena Bajer. Ziółkowscy. „Forum Akademickie”. Nr 11, 2002 r. [dostęp 02.06.2012 r.]
- Profesor Ziółkowski nie żyje. polskalokalna.pl, 05.04.2000 r. [dostęp 02.06.2012 r.]
- Informacje na stronie Senatu. [dostęp 02.06.2012 r.]
- Absolwenci z tytułem profesorskim i innymi tytułami naukowymi IV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Sosnowcu. staszic.edu.pl. [dostęp 02.06.2012 r.]
- Prof. dr hab. Janusz Ziółkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 02.06.2012 r.]
- Ziółkowski Janusz. sosnowiec.pl. [dostęp 02.06.2012 r.]
- a b Gabriel Mérétik (red.): Wykaz 2000 osób sprawujących władzę w RP. Warszawa: Wydawnictwo Wiejska, 1994, s. 13.
- M.P. z 1996 r. nr 13, poz. 176
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Wilhelm Garncarczyk | Wiesław Ociepka | Alicja Musiałowa | Stanisław Kowalczyk (1910–1992) | Włodzimierz Kapczyński | Jacek Majchrowski | Janina Chmielowska | Antoni Karaś (dyplomata) | Zdzisław Dorobisz | Jan Przemsza-Zieliński | Marian Ryba | Ireneusz Sekuła | Jerzy Wolf (polityk) | Ryszard Wasik | Lechosław Jarzębski | Władysław Woźniak | Wincenty Jan Rutkiewicz | Emil Margulies | Józef Lupa | Włodzimierz Zieliński (polityk)Oceń: Janusz Ziółkowski