Stanisław Turski

---

Działalność naukowa

W 1928 roku Stanisław Turski ukończył naukę w Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Sosnowcu. Następnie został studentem kierunków fizyki oraz astronomii na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie jego praca dyplomowa, zatytułowana „Nowa metoda wyznaczania współczynników precesji”, zdobyła uznanie ministra oświaty. Od 1927 roku pełnił funkcję asystenta, a później adiunkta w Instytucie Matematyki UJ, a od 1928 roku związał się z Akademią Górniczo-Hutniczą, gdzie wykładał matematykę w krakowskim Pedagogium.

W 1935 roku uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy „O pewnym uogólnieniu twierdzeń o jednolitości całek równania hiperbolicznego”. Niestety, 6 listopada 1939 roku został aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau, co doprowadziło do jego osadzenia w obozach w Sachsenhausen do 4 marca 1940 roku, a następnie w Dachau do 14 stycznia 1941 roku. Po powrocie do normalności w 1941 roku podjął działalność konspiracyjną, skupiając się na nauczaniu na poziomie akademickim oraz organizacji pomocy dla uchodźców z powstania warszawskiego.

Wiosną 1945 roku objął kierownictwo grupy, której celem było stworzenie Politechniki Gdańskiej. 1 maja 1946 roku został profesorem nadzwyczajnym matematyki na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej. W latach 1946–1949 pełnił również obowiązki rektora PG. Oprócz wykładów matematycznych, zorganizował wakacyjne kursy naukowe, zarówno na uczelni, jak i w innych instytucjach w kraju, dotyczące konstrukcji inżynierskich.

Stanisław pasjonował się zastosowaniem matematyki w wielu dziedzinach technicznych, publikując prace w tej tematyce. Jedna z nich została wyróżniona nagrodą im. M. T. Hubera przyznaną przez Polską Akademię Nauk. Ponadto był współzałożycielem kwartalnika „Archiwum Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej”. W 1949 roku objął stanowisko dyrektora Departamentu Studiów Technicznych i Gospodarczych Ministerstwa Oświaty, równocześnie pracując na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie pełnił różne funkcje, w tym dziekana oraz rektora w latach 1952-1969.

W 1951 roku mianowano go profesorem zwyczajnym, a w 1953 uzyskał stopień doktora habilitowanego. Stanisław kierował Katedrą Matematyki Ogólnej na Wydziale Matematyki i Fizyki, dbając o rozwój kadry naukowej. W 1969 roku przekształcił tę katedrę w Instytut Maszyn Matematycznych, a później w Instytut Informatyki, gdzie prowadził wykłady i seminaria w latach 1961-1976. W 1964 roku powołał Zakład Obliczeń Numerycznych na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie wprowadził (duński) komputer GIER.

Przez dekadę kierował Grupą Zastosowań Technicznych w Instytucie Matematycznym PAN i był jednocześnie kierownikiem Warszawskiego Ośrodka Obliczeniowego, pełniąc funkcję konsultanta w instytucjach gospodarczych w Polsce. Po przejściu na emeryturę w 1978 roku, kontynuował działalność pedagogiczną i naukową. Zasiadał w Radzie Instytutu Informatyki UW oraz Radzie Naukowej Towarzystwa Cybernetycznego.

Stanisław Turski otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego 2 października 1975 roku, a w 1980 roku również Politechniki Gdańskiej. Był mężem Olgi z domu Ameisen (1911–2005) oraz ojcem Władysława, specjalisty z zakresu informatyki i astronomii, oraz Łukasza, który został fizykiem. Stanisław zmarł w Warszawie i spoczął na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera D4-1-8).

Działalność polityczna

Stanisław Turski odgrywał istotną rolę w polskiej polityce po II wojnie światowej. W latach 1945–1948 był aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), a po 1948 roku przeszedł do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), gdzie kontynuował swoje zaangażowanie w sprawy państwowe.

W okresie od 1947 do 1952 roku pełnił funkcję posła w Sejmie Ustawodawczym. Działalność Turskiego obejmowała również stanowisko wiceprzewodniczącego Rady Głównej Studiów Uniwersyteckich Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, co nadawało mu ważną rolę w kształtowaniu polityki edukacyjnej w Polsce. Dodatkowo, przewodniczył Radzie Naukowej Urzędu Pełnomocnika Rządu ds. Elektronicznej Techniki Obliczeniowej, co wskazuje na jego zainteresowanie nowoczesnymi technologiami.

Stanisław Turski był także laureatem licznych nagród przyznawanych przez Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego, co świadczy o jego osiągnięciach w dziedzinie nauki i edukacji. Na kongresach Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD) w 1979 oraz 1985 roku został wybrany na jednego z wiceprezesów Rady Naczelnej ZBoWiD, co podkreśla jego wpływ na ruchy społeczne i polityczne w Polsce.

Jednak nie wszystko w jego karierze było pozytywne. Podczas wydarzeń marca 1968 roku, będąc rektorem Uniwersytetu Warszawskiego, Turski podjął kontrowersyjne decyzje, relegując z uczelni 34 studentów. Dodatkowo, 11 innych studentów zostało zawieszonych w prawach studenta, a on sam wydał zakaz dla profesorów UW uczestniczenia w wiecach studenckich, co spotkało się z ostrą krytyką i sprzeciwem ze strony środowiska akademickiego.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Turski, będący postacią znaczącą w historii, zdobył liczne nagrody i odznaczenia za swoje wybitne osiągnięcia w różnych dziedzinach. W poniższym zestawieniu przedstawiamy listę wyróżnień, które świadczą o jego wkładzie oraz uznaniu.

• Order Budowniczych Polski Ludowej (1964),
• Order Sztandaru Pracy I klasy (22 lipca 1949),
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1958),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 sierpnia 1946),
• Złoty Krzyż Zasługi (1946),
• Krzyż Oświęcimski (1985),
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1967),
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”,
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1960),
• Złota odznaka „Zasłużonemu w rozwoju województwa katowickiego” (1961),
• Złota honorowa odznaka Trybuny Robotniczej (1980),
• Wielka Srebrna Odznaka Honorowa z Gwiazdą za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria, 1975),
• Komandoria I klasy Orderu Lwa Finlandii (Finlandia),
• Krzyż Oficerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 6 października 1967).

Te wyróżnienia odzwierciedlają zarówno jego zaangażowanie w rozwój kraju, jak i międzynarodowe uznanie, które zyskał na arenie globalnej.

---

Oceń: Stanisław Turski

---