Alicja Dorabialska

---

Życiorys

Alicja Dorabialska urodziła się 14 października 1897 roku w Sosnowcu. Pochodziła z rodziny, w której ojciec, Tomasz, był urzędnikiem pocztowym, a matka, Helena, nosiła z panieństwa nazwisko Kamińska. W latach 1908-1913 uczęszczała do Siedmioklasowej Szkoły Handlowej, prowadzonej przez panią Józefę Siwikową, która obecnie znana jest jako II Liceum Ogólnokształcące im. Emilii Plater w Sosnowcu.

Po przeprowadzce do Warszawy, Alicja zajęła się działalnością skautową, będąc jedną z inicjatorek tajnego skautingu w stolicy. W 1914 roku, zakończywszy siódmy rok nauki w Siedmioklasowej Szkole Handlowej Teodory Raczkowskiej w Warszawie, uzyskała świadectwo dojrzałości, co otworzyło jej drogę do wyższej edukacji. Rozpoczęła studia w Towarzystwie Kursów Naukowych w Warszawie, a w latach 1915-1918 kontynuowała naukę na wydziale fizyko-chemicznym Wyższego Kursu Żeńskiego w Moskwie.

W okresie 1918-1922 pełniła rolę asystentki profesora Wojciecha Świętosławskiego, pracując w Zakładzie Chemii Fizycznej Politechniki Warszawskiej. W 1922 roku obroniła pracę doktorską na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując tytuł doktora nauk chemicznych. Jej praca, zatytułowana „Badania termochemiczne nad stereoizomerią ketoksymów,” była napisania pod kierunkiem znanego chemika Wiktora Lampego.

Dorabialska kontynuowała rozwój zawodowy w Paryżu, gdzie w latach 1925-1926 podjęła studia uzupełniające pod opieką Marii Skłodowskiej-Curie w Instytucie Radowym. Po powrocie do Polski, w 1928 roku habilitowała się w dziedzinie chemii fizycznej na Politechnice Warszawskiej, a w 1934 roku otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego oraz kierownictwo Katedry Chemii Fizycznej na Politechnice Lwowskiej, stając się tym samym pierwszą kobietą na tym stanowisku.

W dwudziestoleciu międzywojennym prowadziła aktywną działalność społeczną; była członkinią tajnego ruchu „Zet”, a w czerwcu 1919 roku została wybrana do Centralizacji „Zet”. W maju 1940, w ramach umowy przesiedleńczej między Niemcami a ZSRR, przeniosła się ze Lwowa do Warszawy, gdzie w czasie okupacji wykładała na tajnych studiach.

W 1945 roku była świadkiem nowego rozdziału w swojej karierze akademickiej, gdy otrzymała nominację na profesora zwyczajnego, obejmując Katedrę Chemii Fizycznej na Wydziale Chemicznym Politechniki Łódzkiej i jednocześnie sprawując funkcję dziekana tego wydziału.

Alicja Dorabialska koncentrowała swoje badania na zagadnieniach związanych z ciepłem promieniowania radioizotopów, mikrokalorymetrią, przemianami alotropowymi, korozją metali oraz historią chemii. Jej dorobek naukowy obejmował 128 publikacji, które koncentrowały się na kalorymetrii, radiochemii i chemiluminescencji, w tym 5 książek. W 1968 roku została uhonorowana Nagrodą „Problemów” za działalność w popularyzowaniu wiedzy na temat chemii fizycznej.

W 1972 roku opublikowała swoje wspomnienia zatytułowane „Jeszcze jedno życie”. Pomimo wielu osiągnięć, nigdy nie założyła rodziny i nie miała dzieci. Zmarła w 1975 roku, a jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 107-6-6).

Członkostwa

Alicja Dorabialska związana była z wieloma szanowanymi organizacjami naukowymi oraz towarzystwami. Jej zaangażowanie w różne instytucje można podsumować w następujący sposób:

• Polskie Towarzystwo Chemiczne, gdzie pełniła funkcję wiceprezesa w latach 1957–1960, a następnie przez trzy lata – prezydenta Zarządu Głównego, a od 1965 roku uzyskała tytuł Członka Honorowego,
• Polskie Towarzystwo Badań Radiacyjnych im. Marii Skłodowskiej-Curie, w którym od 1969 roku jest Członkiem Honorowym,
• Towarzystwo Naukowe Warszawskie, w którym była członkiem korespondentem od 1932 roku, a od 1945 roku należy do grona członków zwyczajnych,
• Łódzkie Towarzystwo Naukowe, gdzie od 1947 roku była członkiem, a w latach 1965–1969 pełniła funkcję wiceprezesa,
• Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, w którym obecnie posiada tytuł Członka Honorowego.

Ordery i odznaczenia

Alicja Dorabialska otrzymała szereg wybitnych odznaczeń, które potwierdzają jej zasługi i wkład w rozwój oraz walkę o niepodległość Polski.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (22 lipca 1955),
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Publikacje (wybór)

Oto wybór publikacji autorstwa Alicji Dorabialskiej, które przyczyniają się do rozwoju badań w dziedzinie termochemii oraz radiologii:

• Badania termochemiczne nad oksymami, 1925,
• Mikrokalorymetr adjabatyczny do badań radjologicznych, 1927,
• O cieple promieniowania radjatoru, 1927,
• Ciepło promieniowania polonu, 1930,
• Mikrokalorymetryczne pomiary efektu cieplnego zmiennego w czasie, 1931,
• Mikrokalorymetryczne pomiary okresu półtrwania polonu, 1931,
• Badania nad nienormalnie wielkiemi efektami cieplnemi pewnych minerałów promieniotwórczych, 1932,
• Badania termochemiczne nad korozją metali, 1937,
• Znaczenie metody termochemicznej w badaniach nad korozją, 1937,
• Badania fotograficzne w dziedzinie słabych promieniowań, 1938,
• Tajemnice powietrza, 1938,
• Zastosowanie metody Millikana do badania słabej promieniotwórczości, 1939,
• Dwa doświadczenia z zakresu promieniotwórczości antymonu, 1946,
• Promieniotwórczość naturalna pierwiastków chemicznych, 1952,
• Prace Marii Skłodowskiej-Curie, 1954,
• Maria Skłodowska-Curie, 1967.

---

Oceń: Alicja Dorabialska

---