Stanisław Kalabiński (1890–1941)

---

Życiorys

Młodość i działalność niepodległościowa

Stanisław Kalabiński urodził się w 1890 roku. Ukończył polską szkołę handlową w Będzinie, a po zdobyciu matury rozpoczął studia w latach 1908–1910 w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie, a następnie na Uniwersytecie Jagiellońskim. W okresie studiów aktywnie działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” oraz w skautingu. W 1912 roku związał się z Polskimi Drużynami Strzeleckimi, a w 1914 roku ukończył Szkołę Oficerską w Nowym Sączu.

Po wybuchu I wojny światowej zgłosił się do Legionów Polskich, gdzie służył od 1 sierpnia 1914 do 17 lipca 1917 roku. W tym czasie piastował funkcje dowódcy plutonu oraz kompanii 5 pułku piechoty I Brygady, będąc dwukrotnie ranny. Po kryzysie przysięgowym został internowany w Beniaminowie, gdzie spędził czas od 17 lipca 1917 do marca 1918. Następnie, w kwietniu 1918, przyłączył się do Polskiej Siły Zbrojnej, obejmując stanowisko dowódcy kompanii w Szkole Podoficerskiej Inspektoratu Szkolenia Piechoty.

Służba w Wojsku Polskim

W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego jako komendant Szkoły Podoficerskiej. W 1919 roku został przeniesiony do służby liniowej na stanowisko dowódcy batalionu w 3 pułku piechoty Legionów. W dniu 10 września 1920 roku objął dowództwo 24 pułku piechoty, które sprawował przez dekadę. W tym okresie, w latach 1921 oraz 1922, ukończył kursy dla wyższych dowódców w Warszawie oraz dowódców pułków w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. 16 marca 1927 roku awansował do stopnia pułkownika, a trzy lata później, w 1930 roku, został dowódcą Brygady KOP „Grodno” w Grodnie. W 1936 roku objął stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 30 Poleskiej Dywizji Piechoty w Kobryniu.

W sierpniu 1939 roku mianowano go dowódcą 55 Dywizji Piechoty (Rezerwowej) oraz skierowano na front w kampanii wrześniowej, gdzie jego jednostka brała udział w walkach w składzie Grupy Operacyjnej „Śląsk”, Armii „Kraków”. W trakcie dowodzenia dywizją przeszedł szlak bojowy od Mikołowa na Górnym Śląsku aż do okolice Tomaszowa Lubelskiego. W dniu 19 września 1939 roku, w pobliżu miejscowości Ulów, wraz z grupą około 300 żołnierzy, po zaciętej walce, przebił się przez okrążające wojska niemieckie, a po wyjściu nakazał swoim żołnierzom rozejść się.

W niemieckiej niewoli i nazistowskich miejscach kaźni

Po zakończeniu działań wojennych udał się do Warszawy, gdzie w listopadzie 1939 roku został aresztowany. W dniu 25 listopada tego samego roku wywieziono go do oflagu IX C Rotenburg an der Fulda. 12 kwietnia 1940 roku w obozie został zatrzymany pod zarzutem „wymordowania 9 września 1939 roku w Stopnicy bezbronnego oddziału” (orkiestry 15 pułku pancernego) oraz osadzony w obozie koncentracyjnym Buchenwald. W obozie znęcano się nad nim, usiłując wymusić przyznanie się do rzekomego wydania rozkazu rozstrzeliwania niemieckiej ludności cywilnej na Górnym Śląsku. Pomimo brutalnych tortur, odmówił podpisania stosownego oświadczenia. W dniu 25 czerwca 1941 roku został przewieziony do więzienia w Radomiu, a 15 sierpnia tego samego roku skreślono go z listy więźniów. Został wydany Gestapo i zamordowany. Okoliczności jego śmierci nie są do końca znane, prawdopodobnie miało to miejsce w Firleju. Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B39-1-4/5).

Awanse

W życiu Stanisława Kalabińskiego, ważne znaczenie miały jego awanse wojskowe, które w istotny sposób świadczą o jego karierze oraz osiągnięciach. Poniżej wymienione są kluczowe daty i stopnie, które uzyskał:

• podporucznik – 25 czerwca 1915,
• porucznik – 1 listopada 1916,
• kapitan – 1918,
• major – 1920,
• podpułkownik – 1922,
• pułkownik – 16 marca 1927, ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 oraz 18. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Kalabiński, w swoim życiu, otrzymał wiele zaszczytnych odznaczeń, które podkreślają jego odwagę i poświęcenie na polu walki. Przez lata, jego osiągnięcia zostały docenione w sposób, który mówi wiele o jego wyjątkowej służbie dla kraju.

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 10 (pośmiertnie),
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1516 (1922),
• Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928),
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz 2 i 3 w 1921),
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937).

Upamiętnienie

W 2014 roku miało miejsce istotne wydarzenie, które przyczyniło się do trwalszego utrwalenia pamięci o pułkowniku Stanisławie Kalabińskim. Władze Sosnowca zdecydowały się oddać hołd tej postaci poprzez nadanie jego imienia nowemu rądowi. Miejsce to znajduje się u zbiegu ulic Mikołajczyka, Watta oraz Ludmiła, tworząc tym samym przestrzeń, w której mieszkańcy miasta mogą pamiętać o jego osiągnięciach oraz zasługach.

---

Oceń: Stanisław Kalabiński (1890–1941)

---