Stanisław Brejnak

Wojsko i służby mundurowe

Stanisław Marceli Brejnak to niezwykle interesująca postać w historii polskiego lotnictwa. Urodził się 26 kwietnia 1907 roku w Sosnowcu i przez całe swoje życie pozostawał związany z wojskiem oraz nowymi technologiami.

W trakcie swojej kariery pełnił funkcję podpułkownika oraz pilota obserwatora w Wojsku Polskim. Jego odwaga i poświęcenie zostały uhonorowane przyznaniem mu medalu Virtuti Militari, który jest jednym z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce.

Brejnak był również znanym pilotem doświadczalnym, co czyniło go kluczową postacią w rozwoju polskiego lotnictwa wojskowego. Zmarł 29 marca 1974 roku w San Diego, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo, które inspiruje kolejne pokolenia.

Życiorys

Stanisław Brejnak był synem Jana i Walerii. W 1926 roku zakończył edukację, zdając maturę w Korpusie Kadetów nr 2, co otworzyło mu ścieżkę do dalszej kariery. Następnie wstąpił do Oficerskiej Szkoły Lotnictwa w Dęblinie, którą ukończył 15 sierpnia 1928 roku, osiągając 35. lokatę w II promocji OSL. W stopniu podporucznika-obserwatora został przydzielony do nowo powstałej 212 eskadry niszczycielskiej nocnej.

Rok później, w 1929 roku, rozpoczął kurs pilotażu w Dęblinie. Po jego ukończeniu trafił do 112 eskadry myśliwskiej. W kolejnych latach, w 1930 roku, rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej. Podczas nauki, w 1935 roku, uczestniczył w wyższym kursie pilotażu w Grudziądzu. W tym samego roku został mianowany kierownikiem Referatu Prób Zdatności Samolotów w Instytucie Technicznym Lotnictwa. Ukończył studia w 1936 roku, zdobywając dyplom inżyniera.

10 stycznia 1938 roku objął stanowisko dowódcy eskadry Samolotów Prototypowych w Samodzielnym Dywizjonie Doświadczalnym ITL. W swojej karierze zajmował się oblotem i badaniami nowych konstrukcji. W 1938 roku podczas testów rozbił samolot WZ-XII „Kogutek” na Okęciu. Po wybuchu II wojny światowej odpowiedzialny był za ewakuację sprzętu latającego ITL.

23 września 1939 roku przebył przez granicę rumuńską, a następnie przez Jugosławię i Włochy dotarł do Francji. 12 października dotarł do Paryża, ale już 16 grudnia 1939 roku znalazł się w Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF 76609.

26 marca 1940 roku rozpoczął szkolenie na brytyjskim sprzęcie w 15 Operational Training Unit (OTU) w Redhill, a następnie kontynuował w 18 OTU w Hucknall i 24 OTU w Penrhos. Po zakończeniu szkolenia, 22 lipca 1940 roku, został przydzielony do dywizjonu 301, na stanowisko dowódcy eskadry A. W trakcie Bitwy o Wielką Brytanię odbył trzy loty bojowe. 21 września zaatakował barki desantowe w porcie Boulogne, a nalot powtórzył w nocy z 25 września. Dnia 12 października wykonał bombardowanie barek oraz statków w porcie Ostenda.

W nocy z 17 na 18 kwietnia 1941 roku był częścią pierwszego nalotu dywizjonu 301 na Berlin. 22 czerwca tego samego roku zakończył turę lotów bojowych i do listopada 1941 roku służył jako dowódca eskadry szkolnej w 18 OTU. 13 listopada 1941 roku objął dowództwo nad dywizjonem 307, lecz mimo entuzjazmu do latania, nie posiadał predyspozycji do bycia nocnym pilotem myśliwskim. Jerzy Damsz zaznaczał, że miał trudności z akomodacją wzroku.

25 lipca 1942 roku przekazał dowództwo dywizjonu 307 i przeszedł do Wydziału Wyszkolenia Lotniczego Inspektoratu Lotnictwa. Od kwietnia 1943 roku był słuchaczem Wyższej Szkoły Lotniczej. W lutym 1944 roku, jako absolwent, zajął stanowisko szefa Wydziału Lotniczego w sztabie Naczelnego Wodza. W styczniu 1945 roku pełnił rolę oficera łącznikowego w Maintenance Command, a 14 maja został polskim oficerem łącznikowym w sztabach 91 i 92 Grupy RAF.

Po wojnie, Brejnak zdecydował się na życie na emigracji i nie wrócił do Polski. W pierwszych latach pracował jako wykładowca mechaniki na Uniwersytecie Polskim w Londynie. W 1948 roku przeniósł się do USA, gdzie zajął się pracą w przemyśle lotniczym. Zmarł 29 marca 1974 roku w San Diego i został pochowany na Holy Cross Cemetery and Mausoleum.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Brejnak w trakcie swojej służby wojskowej został honorowo odznaczony za swoje osiągnięcia oraz zasługi.
Przykłady jego odznaczeń obejmują:

  • srebrny krzyż Orderu Virtuti Militari,
  • krzyż Walecznych – przyznany trzykrotnie,
  • medal Lotniczy – otrzymany czterokrotnie,
  • polowa odznaka pilota.

Przypisy

  1. Hodyra 2017, s. 29.
  2. Hodyra 2017, s. 13.
  3. Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016, s. 638.
  4. Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016, s. 629.
  5. Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016, s. 627.
  6. Jędrzejewski 2014, s. 140.
  7. Jędrzejewski 2014, s. 139.
  8. Damsz 2009, s. 127.
  9. Krzystek 2012, s. 111.
  10. Płoszajski Cz. 2 1998, s. 79.
  11. Płoszajski Cz. 2 1998, s. 24.
  12. Król 1990, s. 209.
  13. Glass 1976, s. 115.
  14. Pawlak 1989, s. 57.
  15. Stanisław Brejnak. Niebieska Eskadra. [dostęp 28.12.2020 r.]
  16. Stanisław Brejnak. Lista Krzystka. [dostęp 28.12.2020 r.]

Oceń: Stanisław Brejnak

★★★★★
Średnia ocena:4.76 Liczba ocen:10