Andrzej Fabrycy

---

Życiorys

Andrzej Fabrycy urodził się w Sosnowcu, gdzie również uczęszczał do szkoły, a maturę zdał w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica. W okresie okupacji niemieckiej, w latach 1944–1945, pracował jako laborant w laboratorium chemicznym stalowni. Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach, gdzie uzyskał dyplom w 1951 roku. Następnie pracował w Biurze Projektów Przemysłu Papierniczego w Zabrzu od 1949 do 1952 roku.

W kolejnych latach odbył aspiranturę w Leningradzkim Instytucie Technologicznym, a także uzyskał stopień kandydata nauk chemicznych (odpowiednik stopnia doktora) w 1954 roku. Po tym wydarzeniu, Andrzej Fabrycy został zatrudniony na Politechnice Śląskiej, gdzie w latach 1956–1962 pełnił funkcję adiunkta.

Od 1962 roku mieszkał w Szczecinie, gdzie kontynuował swoją karierę zawodową na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej. W ciągu swojej kariery zajmował różne ważne stanowiska:

• 1962–1969 – kierownik Katedry Chemii Organicznej,
• 1969–1979 – dyrektor Instytutu Chemii Podstawowej,
• 1966–1972 – prorektor PS do spraw nauki,
• 1973–1979 – dziekan wydziału.

Zaangażowanie Fabrycego w edukację i naukę było znaczące; był promotorem w 11 przewodach doktorskich oraz 48 pracach magisterskich. Dodatkowo, pełnił rolę recenzenta dla 20 prac doktorskich i habilitacyjnych.

Pełnił również funkcję prezesa zarządu Szczecińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Chemicznego. Był członkiem Komitetu Nauk Chemicznych PAN w Warszawie, a także Prezydium Komisji Nauk Chemicznych Oddziału PAN w Poznaniu. Działał również w Radzie Naukowej Instytutu Przemysłu Organicznego w Warszawie.

Andrzej Fabrycy zmarł w Szczecinie w wieku 52 lat, a jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Centralny, znajdujący się w alei zasłużonych.

Zakres badań naukowych

Zainteresowania naukowe Andrzeja Fabrycego koncentrowały się na obszarach naukowych związanych ze specjalizacją instytucji zagranicznych, w których odbywał staże. Należały do nich m.in. leningradzka szkoła naukowa E.D. Wenus-Daniłowej, uczennicy A.E. Faworskiego, oraz szkoła Roberta Wizingera w Bazylei, gdzie skupiano się na chemii barwników.

Fabrycy realizował szerokie spektrum badań chemicznych i fizykochemicznych pochodnych furanu, soli furyliowych, ftalanów oraz hydroksyftalanów. Warto zaznaczyć, że uznawany jest za jednego z głównych twórców szkoły naukowej w dziedzinie związków heterocyklicznych.

Współpracując z doktorantami, udało mu się opracować innowacyjne metody syntezy wielu nowych barwników cyjaninowych i hemicyjaninowych, jak również nowych preparatów bakteriostatycznych. Jego wkład obejmuje także tworzenie technologii produkcji różnych odczynników analitycznych dla Polskich Odczynników Chemicznych w Gliwicach, a także opracowywanie leków, takich jak Thymazen (lek przeciwhistaminowy) oraz 1-metylo-2-(2-hydroksyetylo)-pirolidyna, który jest półproduktem w technologii innego leku przeciwhistaminowego – Tavegylu.

Publikacje

Andrzej Fabrycy jest uznawanym autorem oraz współautorem wielu ważnych prac w dziedzinie nauki. Współpracował przy tworzeniu czterech patentów oraz napisał około 80 artykułów naukowych, które przyczyniły się do rozwoju swojej specjalizacji.

Do niektórych z jego znaczących publikacji należą:

• Zofia Wichert, Andrzej Fabrycy, New synthesis of coloured dihydrofurylium salts,
• Andrzej Fabrycy, Anna Pawlak, 1,2,2-Trimethyl-3-methylenindolin,
• Andrzej Fabrycy i współpr., Sposób wytwarzania 1-metylo-2-(2-hydroksyetylo)pirolidyny,
• Andrzej Fabrycy, Zofia Wichert, Eine neue Synthese von 3-Benzoylmethylen-2,3-dihydrofuranen.

Odznaczenia i wyróżnienia

Andrzej Fabrycy ma na swoim koncie liczne odznaczenia oraz wyróżnienia, które potwierdzają jego zasługi i znaczący wkład w działalność publiczną oraz naukową.

• odznaczenie Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego.

Nie można pominąć również złotej odznaki honorowej „Za zasługi dla Województwa Gorzowskiego”, która jest dowodem uznania dla jego pracy na rzecz regionu. Otrzymał także nagrody Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego (trzykrotnie) oraz rektora PS, co można ocenić na około 20 przypadków wyróżnienia.

---

Oceń: Andrzej Fabrycy

---