Henryk Woźniak (powstaniec warszawski)


Henryk Woźniak, znany także pod pseudonimami Choromaski, Heniek oraz Hiszpan, przyszedł na świat 3 listopada 1909 roku w malowniczym Klimontowie. Był postacią, która na zawsze wpisała się w historię Polski, zwłaszcza w kontekście heroicznego wysiłku związanego z powstaniem warszawskim.

W trakcie swojego życia, Woźniak zaangażował się w działalność komunistyczną, co doprowadziło go do roli oficera w Brygadach Międzynarodowych oraz Gwardii i Armii Ludowej. Jego aktywność w tych jednostkach świadczy o głębokim zaangażowaniu w walkę o wolność i niepodległość kraju.

Niestety, 21 września 1944 roku, Henryk Woźniak oddał życie w Warszawie. Jego pamięć oraz poświęcenie dla walki o lepsze jutro pozostają inspiracją dla wielu.

Życiorys

Henryk Woźniak rozpoczął swoją edukację w szkole podstawowej, kończąc trzy klasy, a następnie podjął pracę jako robotnik w kopalni „Koszelew”. Jego zaangażowanie polityczne zainicjowało się w 1928 roku, kiedy to przystąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej. Wkrótce stał się sekretarzem swojej komórki oraz członkiem komitetu dzielnicowego, angażując się także w działalność górniczych związków zawodowych. W okresie odbywania służby wojskowej, między rokiem 1931 a 1932, zasiadał w Komitecie Garnizonowym Komunistycznej Partii Polski, do której oficjalnie wstąpił w 1933 roku.

Na początku 1936 roku, dokładnie 18 listopada, Woźniak opuścił Polskę i udał się do Hiszpanii, która w tym czasie była w ogniu wojny domowej. Jego podróż prowadziła przez Czechosłowację, Austrię, Szwajcarię i Francję. Z początkiem grudnia 1936 roku zaciągnął się do Brygad Międzynarodowych, gdzie pełnił funkcję dowódcy plutonu łączności w 35. Dywizji Hiszpańskiej Armii Republikańskiej. Później trafił do polskiego batalionu imienia Adama Mickiewicza, gdzie walczył m.in. w kampanii andaluzyjskiej oraz w perspektywie centralnej w bitwie pod Brunete, na Extremadurze i nad rzeką Ebro. W wyniku swoich działań wojennych awansował do rangi porucznika. Po zakończeniu walk został internowany we Francji razem z innymi żołnierzami XIII Brygady.

Po upadku Francji, zgłosił się do pracy w Niemczech, ale po pewnym czasie zdołał uciec, dostając się na wiosnę 1942 roku do Warszawy. Tam przystąpił do Polskiej Partii Robotniczej oraz jej zbrojnego ramię, Gwardii Ludowej. Na początku 1943 roku objął stanowisko kierownika „Techniki” w Sztabie Głównym GL PPR, odpowiadając za konspiracyjne drukarnie oraz kolportaż podziemnej prasy. Po przekształceniu Armii Ludowej, w stopniu kapitana, objął stanowisko szefa Służby Techniczno-Wywiadowczej, mającej za zadanie organizację aparatu wywiadowczego i kontrolę nad działalnością ruchu oporu.

W dniu, gdy wybuchło powstanie warszawskie, Henryk Woźniak przebywał na Starym Mieście, gdzie objął dowództwo nad 3. batalionem AL. Dnia 27 sierpnia, z grupą swoich podkomendnych, przeszedł kanałami na Żoliborz, kontynuując walkę w tej dzielnicy. Niestety, 19 września odniósł ciężkie rany podczas walk na ulicy Drużbackiej na Marymoncie, i po dwóch dniach zmarł.

Henryk Woźniak został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B6-8-27). Pośmiertnie awansowano go do stopnia majora oraz odznaczono Virtuti Militari i Krzyżem Grunwaldu. Pośmiertnie został także patronem ulicy na warszawskim Zaciszu.

Życie prywatne

Elżbieta, żona Henryka Woźniaka, w czasie trudnych lat okupacji była aktywna w Polskiej Partii Robotniczej oraz w szeregach Gwardii Ludowej. Jej zaangażowanie nie ograniczało się jedynie do działalności politycznej.

W trakcie powstania warszawskiego pełniła ważną rolę jako łączniczka w III Batalionie Armii Ludowej, który był dowodzony przez jej męża. Jej determinacja oraz poświęcenie były nieocenione w tych dramatycznych czasach.

Awanse

Henryk Woźniak, znany jako powstaniec warszawski, przeszedł szereg awansów wojskowych w swojej karierze. Jego droga do uznania w wojsku ukazuje nie tylko osobiste osiągnięcia, ale również kontekst historyczny, w którym walczył.

  • porucznik – nadany podczas walk w Hiszpanii,
  • kapitan – 21 stycznia 1944,
  • major – 1 maja 1945 (awans pośmiertny).

Odznaczenia

Henryk Woźniak, powstaniec warszawski, został odznaczony za swoje niezwykłe zasługi w obronie ojczyzny. Poniżej przedstawiamy szczegóły dotyczące jego odznaczeń:

  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy – 28 grudnia 1945 (pośmiertnie),
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 19 lipca 1945 (pośmiertnie).

Przypisy

  1. A. Przygoński, Armia Ludowa w Powstaniu Warszawskim 1944, Warszawa 2008, s. 406.
  2. GL/AL - Struktura organizacyjna i obsada personalna [online], www.dws-xip.pl [dostęp 05.08.2019 r.]
  3. Gronczewski 1982, s. 294–295.
  4. Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny Wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975, s. 39.
  5. Grażyna G. Kieniewiczowa, Alina A. Sokołowska (red.), Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1968, s. 191.

Oceń: Henryk Woźniak (powstaniec warszawski)

Średnia ocena:4.65 Liczba ocen:19